เมื่อวันที่ 10 มิ.ย. กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รายงานว่า จากกรณีปัญหาแม่น้ำกกมีความขุ่นผิดปกติ คพ.ได้กำหนดจุดตรวจวัดคุณภาพสิ่งแวดล้อมเพื่อตรวจวัดคุณภาพน้ำและตะกอนดิน ในแม่น้ำกก 15 จุด (KK01–KK15) และลำน้ำสาขาที่ไหลลงแม่น้ำกก (แม่น้ำฝาง (FA01) แม่น้ำลาว (LA01) แม่น้ำกรณ์ (KO01) แม่น้ำสรวย (SU01)) แม่น้ำสาย 3 จุด (SA01-SA03) แม่น้ำโขง 2 จุด (NK01-NK02) ในพื้นที่ จ.เชียงใหม่และเชียงราย และได้กำหนดแผนในการตรวจวัดคุณภาพสิ่งแวดล้อม ในปีงบประมาณ 2568 เริ่มจากเดือน มี.ค.-ก.ย.2568 โดยจะเก็บตัวอย่างน้ำ เดือนละ 2 ครั้ง และเก็บตัวอย่างตะกอนดิน เดือนละ 1 ครั้ง ตั้งแต่เดือน พ.ค.-ก.ย. นี้
ผลการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำตามมาตรฐานคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดิน จากการเก็บตัวอย่างคุณภาพน้ำ ครั้งที่ 4 ระหว่างวันที่ 26-30 พ.ค.ที่ผ่านมา พบว่า “แม่น้ำกก” จำนวน 15 จุด โดยอยู่ในพื้นที่บริเวณ จ.เชียงใหม่ 3 จุด และเชียงราย 12 จุด พบว่า “สารหนู” (As) เกินมาตรฐาน 0.010 มิลลิกรัมต่อลิตร (มก./ล.) ทั้ง 15 จุด ดังนี้ KK01 ชายแดนไทย-พม่า ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ มีค่าสารหนู 0.016 (มก./ล.) KK02 สะพานมิตรภาพแม่นาวาง-ท่าตอน ต.ท่าตอน อ.แม่อาย มีค่าสารหนู 0.017 มก./ล. KK03 สะพานสองดินแดนบ้านแม่สลัก อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ มีค่าสารหนู 0.015 มก./ล. KK04 บ้านจะเด้อ หมู่ 6 ต.ดอยฮาง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.022 มก./ล. KK05 สะพานมิตรภาพแม่ยาว-ดอยฮาง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.022 มก./ล.
KK06 บ้านโป่งนาคำ ต.ดอยฮาง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.023 มก./ล. KK07 สะพานข้ามแม่น้ำกก ต.ดอยฮาง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.016 มก./ล. KK08 สะพานแม่ฟ้าหลวง ต.รอบเวียง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.018 มก./ล. KK09 สะพานเฉลิมพระเกียรติ 1 ต.รอบเวียง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.020 มก./ล. KK10 ฝายเชียงราย ต.รอบเวียง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.022 มก./ล. KK11 สะพานริมกก-เวียงเหนือรวมใจ อ.เวียงชัย จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.020 มก./ล. KK12 สะพานโยนกนาคนคร ต.แม่ข้าวต้ม อ.เมือง มีค่าสารหนู ต่ำกว่า 0.015 มก./ล. KK013 ต.ท่าข้าวเปลือก อ.แม่จัน มีค่าสารหนู ต่ำกว่า 0.015 มก./ล. KK014 ต.หนองป่าก่อ อ.ดอยหลวง มีค่าสารหนู ต่ำกว่า 0.015 มก./ล. KK015 ต.บ้านแซว อ.เชียงแสน มีค่าสารหนู ต่ำกว่า 0.013 มก./ล. ส่วนแม่น้ำสาขาที่ไหลลงแม่น้ำกก (แม่น้ำฝาง แม่น้ำกรณ์ แม่น้ำลาว และแม่น้ำสรวย) คุณภาพน้ำมีค่าเป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนด
ขณะที่ “แม่น้ำสาย” สารหนู (As) เกินมาตรฐาน ทั้ง 3 จุด ดังนี้ SA01 บ้านหัวฝาย ต.แม่สาย อ.แม่สาย จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.027 มก./ล. SA02 สะพานมิตรภาพแม่น้ำสายแห่งที่ 2 อ.แม่สาย จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.038 มก./ล. SA03 บ้านป่าซางงาม หมู่ 6 ต.เกาะช้าง อ.แม่สาย จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.031 มก./ล. “แม่น้ำโขง” สารหนู (As) เกินมาตรฐาน ทั้ง 2 จุด ดังนี้ NK01 ต.เวียง อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.018 มก./ล. NK02 ต.บ้านแซว อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.014 มก./ล.
จากการวิเคราะห์ข้อมูล 1.ผลคุณภาพน้ำบริเวณที่ติดกับพรมแดนของเมียนมา ทั้งแม่น้ำกกและแม่น้ำสาย จะมีค่าความขุ่นสูงผิดปกติทุกจุดตรวจวัด และพบค่าโลหะหนักสารหนูสูง ซึ่งเป็นพารามิเตอร์ที่สะท้อนถึงการทำกิจกรรมการทำเหมืองอย่างชัดเจน 2.ค่าสารหนูที่พบในแม่น้ำโขง สันนิษฐานว่าอาจจะได้รับผลกระทบมาจากแม่น้ำสายที่มาบรรจบกับแม่น้ำรวก และไหลลงสู่แม่น้ำโขง แต่ทั้งนี้ อาจจะต้องมีการตรวจสอบคุณภาพน้ำที่ไหลจากแม่น้ำโขงที่มาจากสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวเพื่อให้ข้อมูลมีความสมบูรณ์มากขึ้น 3. เนื่องจากการตรวจวัดคุณภาพน้ำครั้งที่ 4 เป็นช่วงเข้าฤดูฝนตามประกาศของกรมอุตุนิยมวิทยา เมื่อวันที่ 15 พ.ค. 2568 สภาพน้ำมีความขุ่นค่อนข้างสูง กระแสน้ำแรง และมีการเปิดประตูระบายน้ำของฝายเชียงรายเพื่อการชลประทานและป้องกันอุทกภัย ทำให้เกิดการกวนตะกอนบริเวณฝาย ตะกอนแขวนลอยถูกชะล้างจากต้นน้ำและพัดพาอย่างรวดเร็ว จึงอาจมีผลทำให้สารหนูในแม่น้ำกกและแม่น้ำสาย มีค่าเกินมาตรฐานคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดินทุกจุดตรวจวัด
ทั้งนี้ กรมควบคุมมลพิษ มีแผนตรวจวัดคุณภาพน้ำอย่างต่อเนื่องเพื่อเปรียบเทียบผลการตรวจวัดคุณภาพน้ำและใช้เป็นข้อมูลประกอบในการแก้ไขปัญหาในแม่น้ำและบรรเทาผลกระทบที่จะเกิดขึ้นต่อการนำน้ำไปใช้ประโยชน์ของประชาชน โดยได้เก็บตัวอย่างคุณภาพน้ำ ครั้งที่ 5 ระหว่างวันที่ 9-13 มิ.ย. เมื่อผลการตรวจวิเคราะห์จากห้องปฏิบัติการแล้วเสร็จ คพ.จะประชาสัมพันธ์แจ้งให้ทราบต่อไป.
