สำนักข่าววิทยุเอเชียเสรี (อาร์เอฟเอ) รายงานเมื่อวันที่ 31 ม.ค. ว่า นายคูนค้ำ แก้วมะนีวง วัย 58 ปี ถูกตำรวจ สน.ทุ่งสองห้อง จับกุม บริเวณหน้าสถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส บนถนนวิภาวดีรังสิต ในกรุงเทพฯ เมื่อเช้าวันที่ 29 ม.ค.ที่ผ่านมา ตามข้อหาอยู่อาศัยในประเทศเกินระยะเวลาที่ได้รับอนุญาต และถูกนำตัวขึ้นศาลแขวงดอนเมือง เมื่อบ่ายวันจันทร์ (31 ม.ค.) ก่อนจะถูกนำตัวไปควบคุมไว้ที่ศูนย์กักกัน ในสำนักงานตรวจคนเข้าเมือง เขตสาทร เพื่อเตรียมส่งตัวกลับ สปป.ลาว

นายคูนค้ำเป็นแกนนำกลุ่มเยาวชนนักศึกษา และชาวลาวที่ทำงานอยู่ในประเทศไทย ก่อตั้งกลุ่ม ลาวเสรี (Free Lao) เพื่อส่งเสริมประชาธิปไตย และสิทธิมนุษยชนใน สปป.ลาว ภายใต้คำขวัญ “คนลาวรุ่นใหม่ ต้องการประชาธิปไตย และไม่สนับสนุนเผด็จการ” ก่อนหน้านี้นายคูนค้ำเผยต่อสำนักข่าวอาร์เอฟเอ ว่า เดินทางจากบ้านในแขวงจำปาสัก ทางภาคใต้ของลาว เพื่อมาหางานทำในกรุงเทพฯ เมื่อปี 2545

นางอังคณา นีละไพจิตร อดีตกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ กล่าวว่า เธอกำลังประสานงาน กับเครือข่ายแนวร่วมช่วยเหลือผู้ลี้ภัยชาวต่างชาติ เพื่อขอยื่นประกันตัวนายคูนค้ำ ซึ่งถือบัตรสถานะผู้ลี้ภัย ที่ออกให้โดยสำนักข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ (ยูเอ็นเอชซีอาร์) เชื่อว่าสำนักงานตรวจคนเข้าเมือง จะอนุญาตปล่อยตัวชั่วคราวโดยมีประกัน และตามหลักการของยูเอ็นเอชซีอาร์ บุคคลที่ได้รับการคุ้มครองจากองค์กร ไม่ควรถูกบังคับส่งตัวกลับไปเผชิญกับอันตราย

นายฟิล โรเบิร์ตสัน รองผู้อำนวยการกลุ่มฮิวแมน ไรท์ วอทช์ ประจำภูมิภาคเอเชีย กล่าวว่า นายคูนค้ำได้รับการรับรองสถานะผู้ลี้ภัยอย่างเป็นทางการจากยูเอ็นเอชซีอาร์ ดังนั้นทางการไทยจึงไม่ควรส่งตัวกลับไป สปป.ลาว ไม่ว่าในกรณีใด เนื่องจากนายคูนค้ำจะถูกจับกุมและทำร้าย อย่างแน่นอน “เจ้าหน้าที่ไทยต้องปล่อยตัวนายคูนค้ำในทันที และให้เขาแสวงหาที่ลี้ภัยในประเทศที่ 3 หากเขาต้องการ” โรเบิร์ตสัน กล่าว

รัฐบาลคอมมิวนิสต์ สปป.ลาว มีนโยบายจัดการเฉียบขาด กับฝ่ายต่อต้านรัฐ ชาวลาว 3 คนที่วิจารณ์รัฐบาลเวียงจันทน์ทางเฟซบุ๊ก ขณะทำงานอยู่ในประเทศไทย ถูกอุ้มหายในเดือน มี.ค. 2559 หลังเดินทางกลับประเทศ เพื่อทำหนังสือเดินทางเล่มใหม่ และต่อมา นายสมพอน พิมมะสอน พร้อมด้วยแฟนสาว น.ส.หลอด ทำมะวง และนายสุเคน ไชยะทัด ปรากฏตัวทางโทรทัศน์ ดูเหมือนถูกบังคับให้รับสารภาพ และถูกตั้งข้อหาโจมตีรัฐบาลทางออนไลน์ ขณะทำงานอยู่ต่างประเทศ และเข้าร่วมการชุมนุมประท้วง หน้าสถานทูตลาวในกรุงเทพฯ

นายสมพอนถูกศาลตัดสินลงโทษจำคุก 20 ปี น.ส.หลอด 12 ปี และนายสุเคน 16 ปี

เดือน ส.ค. 2562 นายอ๊อด สายะวง วัย 34 ปี นักเคลื่อนไหวเพื่อประชาธิปไตยชาวลาว และแนวร่วมของนายคูนค้ำ หายตัวไปอย่างลึกลับในประเทศไทย หลังแชร์คลิปวิดีโอวิจารณ์รัฐบาลสปป.ลาวทางสื่อสังคม และยูเอ็นเอชซีอาร์ได้ขึ้นบัญชีนายอ๊อด เป็นบุคคลที่น่าเป็นห่วง (person of concern).

เครดิตภาพ – Human Rights Watch , International Federation for Human Rights
เครดิตคลิป – ตารุต CHANNEL