เมื่อวันที่ 23 มี.ค. นายสมชาย แสวงการ ส.ว. ในฐานะรองประธานคณะกรรมาธิการ (กมธ.) วิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ (พ.ร.ป.) ว่าด้วยการเลือกตั้งส.ส. (ฉบับที่…) พ.ศ…. และร่างพ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมือง (ฉบับที่…) พ.ศ…. คนที่สี่ รัฐสภา กล่าวถึงกรณีที่พรรคเพื่อไทยเปิดตัว น.ส.แพทองธาร ชินวัตร ประธานที่ปรึกษาพรรค ด้านการมีส่วนร่วมและนวัตกรรม พรรคเพื่อไทย บุตรสาวนายทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี เป็นหัวหน้าครอบครัวเพื่อไทย ซึ่งถูกตั้งข้อสังเกตว่าเป็นการเลี่ยงกฎหมาย เพราะเปิดให้ประชาชนสมัครเป็นสมาชิกครอบครัวโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ซึ่งตาม พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมืองฉบับปัจจุบันกำหนดให้ผู้จะเป็นสมาชิกพรรคต้องชำระค่าสมัคร ว่าตนมองว่าสิ่งที่พรรคเพื่อไทยดำเนินการนั้น ยังไม่ผิดกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เพราะตามกฎหมายพรรคการเมืองและระเบียบของคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ไม่มีคำนิยามหรือคำใดที่ระบุถึงประเด็นหัวหน้าครอบครัวและสมาชิกครอบครัว

แต่กรณีดังกล่าวต้องพิจารณาพฤติกรรมที่เกิดหลังจากนั้น ว่าเข้าข่ายกฎหมายที่บังคับใช้ในปัจจุบันหรือไม่ เช่น กรณีหัวหน้าครอบครัวมีอำนาจที่เข้าครอบงำพรรค, จ่ายเงินให้ ส.ส. การชำระค่าสมาชิกครอบครัวที่ต้องการสมัครเป็นสมาชิกพรรค กรณีสมาชิกครอบครัว ที่ไม่ได้สมัครเป็นสมาชิกพรรค แต่มีอำนาจในการเลือกตัวผู้สมัครส.ส.ขั้นต้นหรือไพรมารีโหวต

ตามรัฐธรรมนูญและกฎหมายที่เกี่ยวข้องกำหนดให้ประชาชนมีส่วนร่วมทางการเมืองในหลายระดับ ทั้งเป็นผู้ออกเสียงเลือก การสมัครสมาชิกพรรค การสมัครเป็น ส.ส. ดังนั้นกฎหมายจึงกำหนดให้ต้องชำระค่าสมาชิกพรรคเพื่อให้มีสิทธิ มีเสียงในพรรค โดยการชำระต้องเป็นอย่างสมัครใจ เพื่อเป็นหลักประกันความอิสระ ไม่ใช่ให้ผู้สมัคร ส.ส. ส.ส.หรือ หัวหน้าพรรคเป็นผู้ออกเงินให้แทน

“แม้ตามร่าง พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมืองจะเสนอแก้ไข โดยลดอัตราค่าสมัครสมาชิกพรรค แต่เชื่อว่าจะยังคงหลักการให้มีการเก็บค่าสมาชิกพรรคไว้ ส่วนประเด็นการแก้ไขเรื่องไพรมารี่โหวต เชื่อว่าต้องคงหลักการไว้ ไม่ยกเลิก แต่จะมีข้อยกเว้นบางประการไว้ ดังนั้นเมื่อหลักการดังกล่าวยังคงไว้ การดำเนินกิจกรรมของพรรคการเมืองต้องคำนึงและยึดตามกฎหมาย ส่วนที่พรรคเพื่อไทยใช้คำว่าหัวหน้าครอบครัว สมาชิกครอบครัว เชื่อว่าเป็นเพียงการหาแฟนคลับ และยืนยันตัวตนของแฟนคลับที่มีความภักดีกับพรรค โดยไม่ผิดกฎหมาย แต่หากภายหลังจากนั้นมีพยานหลักฐาน ที่ชี้ให้เห็นบทบาทของหัวหน้าครอบครัว สมาชิกครอบครัว เทียบเท่าสมาชิกพรรคตามกฎหมาย อาจมีคนรวบรวมและยื่นเรื่องต่อองค์กรตรวจสอบได้” นายสมชาย กล่าว