อัตราการเกิดที่ลดลงของรัสเซีย เป็นหนึ่งในความกังวลหลักของปูติน ตลอดระยะเวลา 25 ปีที่เขาดำรงตำแหน่ง และการที่รัฐบาลมอสโกส่งชายหนุ่มหลายแสนคนไปยังแนวหน้าสงครามในยูเครน ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา ยิ่งทำให้วิกฤติประชากรเลวร้ายลง
ปูตินมองว่า ประชากรที่ลดลงของรัสเซีย เป็นเรื่องเกี่ยวกับความอยู่รอดของประเทศ เขาจึงตัดสินใจใช้นโยบายต่าง ๆ และวาทศิลป์ที่สนับสนุนครอบครัว เพื่อพยายามแก้ไขปัญหานี้
“มันคือการสูญพันธุ์” ปูติน กล่าวเตือนในการประชุมรัฐบาล เมื่อเดือน ธ.ค. ปีที่แล้ว โดยเรียกร้องให้ชาวรัสเซียทำหน้าที่ด้วยความรักชาติ และมีครอบครัวที่ใหญ่ขึ้น
อนึ่ง อัตราการเกิดอย่างเป็นทางการของรัสเซีย อยู่ที่เด็ก 1.41 คนต่อผู้หญิงหนึ่งคน ในปี 2566 ซึ่งต่ำกว่าอัตราเด็ก 2.1 คนต่อผู้หญิงหนึ่งคน ที่นักประชากรศาสตร์กล่าวว่าจำเป็นสำหรับประชากรที่มั่นคง ขณะที่ผู้สันทัดกรณีบางคนเตือนว่า ตัวเลขข้างต้นจะลดลงอีก
“จำนวนชาวรัสเซียในวัยเจริญพันธุ์ จะลดลง 40% ตั้งแต่ปี 2553-2573” นายอเล็กเซ รัคชา นักประชากรศาสตร์อิสระที่ถูกกล่าวหาว่าเป็น “ตัวแทนต่างชาติ” ในรัสเซีย กล่าวเพิ่มเติมว่า จำนวนการเกิดของรัสเซียในปีนี้ คาดว่าจะต่ำสุดในรอบอย่างน้อย 225 ปี
ด้านสำนักงานสถิติแห่งชาติรัสเซีย หรือ รอสแทต (Rosstat) ระบุว่า ประชากรอย่างเป็นทางการของรัสเซีย อยู่ที่ 145.6 ล้านคน รวมถึง 2.5 ล้านคนในคาบสมุทรไครเมียของยูเครน ที่รัฐบาลมอสโกผนวกเข้ากับประเทศเมื่อปี 2557 แต่ถึงอย่างนั้น รอสแทตก็คาดการณ์ในปีที่แล้วว่า ประชากรรัสเซียอาจลดลง 15 ล้านคน ในอีก 20 ปีข้างหน้า
ทั้งนี้ ทางการรัสเซียเสนอผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจหลายประการ เพื่อกระตุ้นให้ชาวรัสเซียขยายครอบครัวของตนเอง โดยหนึ่งในมาตรการล่าสุด คือ การมอบเงิน 1,200 ดอลลาร์สหรัฐ (ราว 39,000 บาท) ให้แก่นักเรียนหญิงที่คลอดบุตร ส่งผลให้เกิดความไม่พอใจอย่างมากในกลุ่มเฟมินิสต์
ขณะที่รัคชาประมาณการว่า เงินช่วยเหลือการคลอดบุตร และเงินสนับสนุนเพื่อที่อยู่อาศัยสำหรับครอบครัวใหญ่ ทำให้รัสเซียมีเด็กเกิดเพิ่มขึ้น 2.5 ล้านคน นับตั้งแต่ปี 2550 แต่ปัญหาหลักยังคงอยู่เหมือนเดิม
แม้ปูตินไม่เคยพูดถึงชีวิตส่วนตัวอย่างเปิดเผย แต่เขาส่งเสริมสิ่งที่เรียกว่า “ค่านิยมครอบครัวแบบดั้งเดิม” และอุดมคติของครอบครัวชาวรัสเซียที่ประกอบด้วยบิดา มารดา และบุตรหลายคน มาเป็นเวลานานแล้ว
ดูเหมือนว่าในปัจจุบัน แนวคิดความรักชาติจะได้รับความนิยมในหมู่ชาวรัสเซียบางส่วน รวมถึงอเล็กเซเยวา แต่มันเป็นเรื่องที่ต้องดูกันต่อไปว่า แนวคิดดังกล่าวจะสามารถต้านทานแนวโน้มอัตราการเกิดที่ลดลงของรัสเซีย ซึ่งมีมานานหลายสิบปีได้หรือไม่.
เลนซ์ซูม
เครดิตภาพ : AFP
