หากถามว่าอะไรคือศัตรูที่สำคัญของความสามัคคี วิสัชนาได้ทันที ก็คือคำพูด
ระวังคำพูดไว้ได้ สามัคคีก็ไม่แตก คำพูดที่ควรระวังคือ คำพูดของพวกเดียวกันเอง ที่พูดโดยขาดความระมัดระวัง พูดใส่ความข้างเดียว กับคำพูดของคนอื่นที่พูดเพื่อให้ทะเลาะและระแวงกันเอง
คนในหมู่คณะจะต้องหนักแน่นในเรื่องของคำพูด ไม่หูเบา ไม่ว่าร้าย ไม่เชื่อง่าย ไม่เอาเป็นเอาตาย ต้องมีสติและปัญญา พิจารณาให้ถ่องแท้อยู่เสมอ มิเช่นนั้นจะรักษาสามัคคีกันไว้ไม่ได้
อันความสามัคคีนี้สร้างยากแต่แตกง่าย เป็นเรื่องที่เปราะบาง ยิ่งกว่าเปลือกไข่ อาศัยเพียงลมปากก็ทำให้สามัคคีแตกได้แล้ว จึงต้องระวังวจีกรรม ระวังปาก ระวังคำพูดให้ดี หากไม่ระวังจะแตกสามัคคีกัน จะขัดแย้งกัน เพราะเรื่องที่ไม่เป็นเรื่องได้ คนที่ชอบพูดให้คนอื่นทะเลาะกัน คนที่ชอบพูดปั้นน้ำเป็นตัวโดยไม่ละอายปาก และไม่รับผิดชอบ มีไม่น้อยในปัจจุบันนี้ ระวังจะเป็นเหยื่อของคนประเภทนั้น
คำพระท่านจึงสอนว่า “เงียบที่สุด คือฉลาดที่สุด” บัณฑิตชนคนทำงาน กล่าวไว้ว่า “ความเงียบคือเสียงตำหนิที่ดังที่สุด” โบราณจึงสอนว่า “ฆ่าช้างเพื่อเอางา เจราจาเพื่อเอาถ้อยคำ”
หลายครั้งที่ผู้บริหารถามว่าคนนี้เป็นอย่างไร คนนั้นเป็นอย่างไง ไม่ควรรีบทับถมใส่ความ เพราะท่านอาจจะไม่ได้ต้องการคำตอบ แต่ท่านต้องการทราบวุฒิภาวะของคนตอบ หากท่านใดประคองใจตนเองได้ เชื่อมั่นเถอะว่า การไม่กล่าวร้ายใครชีวิตมีคุณจริง
ขอบคุณความหนักแน่นของหัวใจไม่ว่าร้ายใคร คือ พรชัยของชีวิต การตั้งวาจาชอบ คือ การตั้งวาจาให้อยู่ในระเบียบของสัมมาวาจา คือ วจีสุจริต ได้แก่ เมตตาวจีกรรม พูดคำจริง พูดคำไพเราะ พูดคำสมัครสมานสามัคคี และคำพูดมีประโยชน์ เพราะวาจาเป็นสิ่งมีค่าสูง ใช้ในการสื่อสารสังคม และเป็นเครื่องวัดภูมิของผู้พูด
คำพูดที่เปล่งออกจากปากจะมากหรือน้อยก็ตามสามารถนำให้ผู้พูดถูกประณามก็มี ยกย่องสรรเสริญก็มาก หากตั้งวาจาชอบประกอบวาจาไว้ดี ก็จะเกิดเป็นคุณเป็นประโยชน์
ไม่เชื่อลองเริ่มที่บ้าน “กระซิบถามคนข้างๆ ว่าเหนื่อยไหม มีอะไรให้ช่วยไหม” เพียงแค่ใช้คำหวาน ช่วยเหลืองาน ความสุขก็ทำหน้าที่ทันที
อ่านจบแล้วหันไปยิ้มแล้วพูดกับคนข้างๆ ว่า รักเธอนะประเทศไทยสยามเมืองยิ้ม “ยิ้มแย้ม ยกย่อง หยิบยื่น เยือกเย็น ยืดหยุ่น” มีความสุขมากกว่า “เย่อหยิ่ง เหยียดหยาม ยักยอก ยั่วยุ ยืนหยัด”
ยิ้มหวานๆ พูดเพราะๆ วางตัวให้เหมาะ ไม่ทะเลาะกับใคร สามัคคีกันไว้คนไทยด้วยกัน …
…………………………………………………
คอลัมน์ : ลานธรรม
โดย : พระสุธีวชิรปฏิภาณ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ประธานพระธรรมวิทยากรเครือข่ายธรรมะอารมณ์ดี
