ล่าสุดเมื่อวันที่ 14 เม.ย. 2568 “หมอเจด-เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์” รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา หรือที่หลายคนรู้จักดี ว่าเป็นเจ้าของเพจเฟซบุ๊ก “หมอเจด” ที่มักจะโพสต์ให้ความรู้เกี่ยวกับปัญหาสุขภาพ ก็ได้ออกมาพูดถึง 5 ของกินเสี่ยงอาหารเป็นพิษช่วงสงกรานต์ ของอร่อยแต่ทำให้เข้าโรงพยาบาลได้ โดยระบุว่า
“ช่วงสงกรานต์คือเวลาทองของคนไทย ทั้งเรื่องเที่ยว เรื่องกลับบ้าน เรื่องสาดน้ำ แต่ในอีกอย่างที่ไม่ค่อยมีใครพูดถึงก็คือ ช่วงท้องเสียแห่งชาติ เพราะแค่เจอแดดแรง ๆ กับอาหารที่เก็บไม่ดี ไม่สะอาด หรือดิบ ๆ สุก ๆ อาจทำให้ปวดท้อง ท้องเสีย ไปจนถึงเคสที่ต้องแอดมิตเพราะขาดน้ำจากการถ่ายไม่หยุด เดี๋ยววันนี้เล่าให้ฟังนะ อะไรคือของกินที่ต้องระวัง จริง ๆ ในช่วงหน้าร้อนจัดแบบนี้ ลองเช็กดูนะครับ 5 อย่างนี้ คุณกินอยู่หรือเปล่า?”
1. ส้มตำ ยำ ปลาร้า และทุกเมนู “ดิบ ๆ แซ่บ ๆ” ถ้าจะพูดถึงของกินยอดฮิตช่วงหน้าร้อน ส้มตำคงติดอันดับแน่นอน ยิ่งมีปลาร้า กุ้งแช่น้ำปลา ปูเค็ม โอ้โห! น้ำลายแตกแต่ของแบบนี้แหละครับ ที่หมอเจอบ่อยมากในเคสอาหารเป็นพิษช่วงสงกรานต์ ของดิบพวกนี้ไม่ได้ผ่านความร้อน ฆ่าเชื้อไม่ทัน เพราะฉะนั้นถ้าเชื้อโรคปนเปื้อนมากับวัตถุดิบหรือแม้แต่ภาชนะที่ไม่สะอาด เราก็รับเข้าไปตรง ๆ เลย เชื้อที่เราพบได้บ่อย เช่น Salmonella, E. coli, หรือพวกเชื้อในดินและของหมักดองแบบ Clostridium ก็มาได้ทั้งนั้น บางคนกินตอนเที่ยง ตอนเย็นเริ่มปวดท้อง ถ่ายเหลว อาเจียน บางทีมีไข้ด้วย คือมันมาเร็วมากนะครับ แนะนำว่า ถ้าเลี่ยงของดิบได้ จะดีมาก แต่ถ้าอดใจไม่ไหวจริง ๆ ก็แนะนำให้เลือกวัตถุดิบที่มั่นใจว่าสะอาดร้านดูน่าเชื่อถือ เห็นขั้นตอนทำชัด ๆ และหลีกเลี่ยงของหมักดิบอย่างปลาร้าหรือปูดองไปเลยยิ่งดี
2. อาหารทะเลสดหรือกึ่งดิบเรื่องนี้ผมอยากย้ำมาก เพราะเห็นเคสทุกปี โดยเฉพาะกุ้งแช่น้ำปลา หอยนางรมสด ปลาหมึกลวกจิ้ม กินปุ๊บ ถ่ายปั๊บอาหารทะเลเน่าเสียง่ายสุด ๆ ครับ โดยเฉพาะในอากาศร้อน ถ้าแค่แช่ในน้ำแข็งแต่ไม่ได้เย็นพอหรือปล่อยให้อยู่กลางอากาศนาน เชื้อแบคทีเรียพวก Vibrio, Norovirus หรือแม้แต่พวกพยาธิในปลา ยังอยู่ได้บางคนบอก “ดูสดดีนะหมอ” ใช่ครับ มันอาจจะ ดู สด แต่มันไม่ได้แปลว่าสะอาดหรือปลอดภัย ถ้าแหล่งมาน่าสงสัย หรือแช่เย็นไม่ถูกต้อง ก็จบได้เหมือนกัน แนะนำถ้าอยากกินอาหารทะเลจริง ๆ ลองเลือกที่ผ่านความร้อนชัด ๆ ไปเลยดีกว่า เช่น ลวกจนสุก ผัด ต้ม ย่างหรือ ถ้าจะกินดิบก็ต้องแน่ใจว่ามาจากแหล่งที่สะอาดจริง ๆ
3. น้ำแข็งจากร้านที่ไม่รู้แหล่งที่มา หลายคนอาจไม่คิดว่าน้ำแข็งจะเป็นปัญหา แต่จริง ๆ แล้วมันเป็นตัวพาเชื้อโรคที่แอบอยู่ เพราะน้ำแข็ง “ดูสะอาด” แต่ถ้าทำจากน้ำที่ไม่สะอาด หรือกระบวนการผลิต การขนส่งไม่ดีจบ เคยเจอเคสที่คนไข้ไม่ได้กินอะไรเสี่ยงเลย แค่ดื่มน้ำหวานใส่น้ำแข็งข้างทาง สุดท้ายก็ท้องเสียไม่หยุด เพราะเจอเชื้อ E. coli หรือ Shigella ที่ปนเปื้อนมาในน้ำแข็ง น้ำแข็งบางเจ้าตักด้วยมือเปล่า บางร้านเก็บไว้ในถังที่ไม่เคยล้าง หรือวางทิ้งไว้นานจนละลายแล้วตักกลับมาใช้อีก แบบนี้โอกาสเสี่ยงสูงมากครับ แนะนำง่าย ๆ ถ้าอยู่ต่างจังหวัดหรือตามงานวัด ให้เลือกดื่มน้ำขวดหรือน้ำที่ไม่ใส่น้ำแข็งจะปลอดภัยกว่าเยอะ หรือไม่ก็เลือกร้านที่มีความน่าเชื่อถือหน่อย เช่น ไม่ใช่ร้านที่เอาน้ำแข็งมาวางกับพื้นถัง
4. ของทอดค้างคืนหรือทอดด้วยน้ำมันเก่า ของทอดเป็นเมนูที่คู่กับการเล่นน้ำเลยนะ ไม่ว่าจะเป็นไก่ทอด ลูกชิ้น แฮมชีส หรืออะไรก็ตามที่กินง่าย ๆ ตามร้านแผงลอยแต่ในหน้าร้อนแบบนี้ ถ้าของทอดถูกทำทิ้งไว้หลายชั่วโมง หรือใช้ไฟไม่พอ น้ำมันเก่าดำ ๆ ที่ใช้งานมาหลายรอบเชื้อแบคทีเรียก็มีโอกาสอยู่รอดได้เหมือนกัน โดยเฉพาะถ้าทอดแล้ววางไว้โดยไม่เก็บให้มิดชิด หรือไม่มีฝาปิดแถมน้ำมันที่ใช้ซ้ำ ๆ ยังมีสารพิษจากกระบวนการออกซิเดชัน ที่ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรังในระยะยาวด้วยถ้าอยากกิน ให้เลือกกินตอนเพิ่งทอดเสร็จใหม่ ๆ ร้อน ๆ ไม่ควรซื้อของที่ทอดแล้ววางไว้จนเย็นและควรดูว่าน้ำมันใส ไม่ดำปี๋ ดูแล้วน่ากิน ไม่ใช่แบบที่ดูเหมือนผ่านการทอดมาทุกตลาด
5. ขนมหวานใส่กะทิ/น้ำแข็งลอดช่อง ทับทิมกรอบ บัวลอยน้ำกะทิ คือขนมโปรดของใครหลายคนในหน้าร้อน เพราะมันเย็น ชื่นใจ แต่สิ่งที่เรามองไม่เห็นก็คือ กะทิที่ใช้ถ้าไม่แช่เย็นดี ๆ หรือทำไว้นานหลายชั่วโมงแล้ว ไม่เก็บเข้าตู้เย็น เชื้อแบคทีเรียสามารถเติบโตได้ไวมาก บางครั้งแค่ 3-4 ชั่วโมงในอากาศร้อน กะทิก็บูดแล้วครับ แม้รสชาติจะยังไม่เปลี่ยน พอน้ำแข็งที่ใช้ก็ดันไม่สะอาดอีก กลายเป็นว่าทั้งกะทิและน้ำแข็งพาเชื้อโรคเข้าร่างกายพร้อมกัน เตือนอีกที ถ้าอยากกินขนมหวานพวกนี้ เลือกกินจากร้านที่ดูสะอาด ทำใหม่วันต่อวัน และแนะนำให้กินเลย ไม่ควรซื้อเก็บไว้ เพราะบูดง่ายมากในอากาศร้อน ๆ แบบนี้สงกรานต์ควรเป็นช่วงเวลาที่เราสนุกกับครอบครัว คนรัก หรือเพื่อน ๆ แบบเต็มที่ ไม่ใช่จบด้วยการไปนอน รพ. เพราะท้องเสียจากของกินที่ไม่สะอาดจำง่าย ๆ ว่า “ดิบ ร้อน ชื้น ไม่สะอาด” = เสี่ยงอาหารเป็นพิษเลือกกินดี ๆ รักษาความสะอาด ล้างมือก่อนกิน และสังเกตอาหารที่กินสักนิด เท่านี้ก็ช่วยลดโอกาสป่วยไปได้เยอะแล้วครับ อย่าลืมดูแลตัวเองด้วยนะ…
ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพ : @หมอเจด
