เมื่อวันที่ 25 เม.ย. นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา ได้โพสต์ข้อความผ่านเพจเฟซบุ๊ก “หมอเจด” เตือนถึงอันตรายของ “Ultra-Processed Food” (UPF) หรือ “อาหารแปรรูปขั้นสูง” ที่คนยุคใหม่บริโภคมากขึ้นโดยไม่รู้ตัว โดยระบุว่าอาหารเหล่านี้ถูกออกแบบมาให้ “อร่อย” และ “ติดใจ” แต่กลับเต็มไปด้วยส่วนประกอบที่ร่างกายไม่ต้องการ และเป็นจุดเริ่มต้นของโรคร้ายแรงถึง 5 ชนิด
นพ.เจษฎ์ อ้างอิงถึงหนังสือ “Ultra-Processed People: อร่อยลวงตาย” ของคุณหมอ Chris van Tulleken ที่ได้อธิบายถึงอันตรายของ UPF ซึ่งรวมถึงขนมถุง ข้าวกล่อง น้ำหวาน และอาหารแช่แข็ง ที่แท้จริงแล้วอาจไม่ใช่ “อาหาร” ในความหมายที่แท้จริง และกำลังกลายเป็นอาหารหลักของคนยุคใหม่โดยไม่รู้ตัว ซึ่งไม่ได้ส่งผลแค่ความอ้วน แต่ยังเป็นชนวนของโรคเรื้อรังร้ายแรงดังนี้
โรคหัวใจและหลอดเลือด (รวมถึงหลอดเลือดสมอง): UPF เพิ่มความเสี่ยงโดยตรง ผ่านการเพิ่ม LDL (ไขมันเลว), กระตุ้นการอักเสบในหลอดเลือด และเพิ่มความดันโลหิต นพ.เจษฎ์ ยกตัวอย่างผู้ป่วยหัวใจวายเฉียบพลันหลายรายที่ไม่ได้ชอบกินของมัน แต่บริโภค UPF ที่แฝงอยู่ในชีวิตประจำวัน เช่น กาแฟเย็น+โดนัท, เบอร์เกอร์, ขนมถุง เป็นประจำ พร้อมแนะนำให้เริ่มจากการ “อ่านฉลากก่อนซื้อ” เพื่อให้รู้ว่ากำลังกินอะไร
โรคมะเร็ง (ลำไส้, เต้านม): นพ.เจษฎ์ อ้างถึงความเชื่อมโยงของ UPF กับมะเร็ง โดยเฉพาะไนไตรต์/ไนเตรต ในเนื้อแปรรูป และผลกระทบต่อจุลินทรีย์ในลำไส้ ซึ่งเกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันและการควบคุมเซลล์ผิดปกติ พร้อมเน้นย้ำว่าพฤติกรรมการกิน UPF ทุกวันมีผลต่อการเกิดมะเร็งมากกว่าที่คิด และแนะนำให้สังเกตและปรับปริมาณการกินเนื้อแปรรูปและอาหารฟาสต์ฟู้ด
โรคเบาหวานชนิดที่สอง: UPF ที่มีน้ำตาลฟรุกโตสสูง (HFCS) ในน้ำอัดลม, น้ำหวาน, ขนมปังไส้หวาน ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งสูงและเกิดภาวะดื้อต่ออินซูลิน นพ.เจษฎ์ ซึ่งป่วยเป็นเบาหวานเอง แนะนำให้ “ตัดหวานที่ไม่รู้ตัวก่อน” เช่น น้ำผลไม้กล่อง, ขนมในเซเว่น, ข้าวเหนียวหมูปิ้ง (พร้อมน้ำจิ้มหวาน) ซึ่งหลายรายสามารถลดระดับน้ำตาลได้โดยไม่ต้องปรับยา เพียงแค่หยุดน้ำหวานเย็นๆ ทุกวัน
โรคสมองเสื่อม: สารเคมีบางชนิดใน UPF เช่น emulsifiers, flavor enhancers และสารกันเสีย สามารถกระตุ้นการอักเสบเรื้อรังในสมอง และอาจเกี่ยวข้องกับการพัฒนาโรคอัลไซเมอร์ นพ.เจษฎ์ เตือนว่าพฤติกรรมการกิน UPF ในวัย 30-40 มีผลต่อสมองในวัย 70 และแนะนำให้เริ่มง่ายๆ โดยการกินผลไม้สดแทนขนมซอง หรือเลือกขนมที่ทำจากวัตถุดิบธรรมชาติ
โรคไขมันพอกตับ (NAFLD): นพ.เจษฎ์ อ้างถึงคำเตือนของ Dr. Chris เกี่ยวกับ UPF ที่มีน้ำตาลฟรุกโตสสูง ว่ามีผลโดยตรงต่อการสะสมไขมันในตับ ซึ่งเป็นโรคที่ไม่มีอาการและพบมากขึ้นในคนอายุน้อย พร้อมแนะนำให้เริ่มปรับจาก “จานข้าววันนี้” โดยการลดหวาน ลดแป้ง กินผักทุกมื้อ ซึ่งจะช่วยให้โรคนี้ย้อนกลับได้
ท้ายที่สุด นพ.เจษฎ์ ย้ำว่าไม่ได้ต้องการให้ทุกคนเลิกกิน UPF ทันที แต่ต้องการให้เริ่มจากการ “รู้ว่าเรากินอะไร” ซึ่งเพียงพอที่จะชะลอโรคและเปลี่ยนชีวิตให้ดีขึ้นได้ สุขภาพดีเริ่มต้นได้จากจานต่อไป และเปิดโอกาสให้ผู้ที่สนใจสามารถสอบถามเพิ่มเติมได้ในช่องคอมเมนต์
