ผู้เป็นเบาหวานมีอายุขัยเฉลี่ยสั้นกว่าผู้ไม่ได้เป็นเบาหวานประมาณ 6-7 ปี ในเพศและวัยเดียวกัน และอายุขัยที่ลดลงนี้มีความสัมพันธ์โดยตรงกับระยะเวลาการเป็นเบาหวาน อายุที่เริ่มเป็นเบาหวาน การควบคุมเบาหวานรวมทั้งการควบคุมโรคร่วมและปัจจัยเสี่ยง เช่น การสูบบุหรี่ น้ำหนักตัวเกิน เป็นต้น ผู้ที่เป็นเบาหวานมานาน เริ่มเป็นเบาหวานตั้งแต่อายุน้อย และ/หรือ ควบคุมเบาหวานและโรคร่วม/ปัจจัยเสี่ยงได้ไม่ดี จะมีอายุขัยสั้นกว่าผู้เป็นเบาหวานที่เพิ่งเป็น หรือ ผู้ที่ควบคุมเบาหวานและโรคร่วม/ปัจจัยเสี่ยงได้ตามเป้าหมาย มีหลักฐานเชิงประจักษ์มากมายที่แสดงให้เห็นว่า การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดอย่างเข้มงวด รวมทั้งการควบคุมระดับความดันโลหิต ระดับไขมันคอเลสเทอรอล โดยเฉพาะ แอล ดี แอล คอเลสเทอรอล สามารถลดอัตราการเสียชีวิตรวม (all-cause mortality) และการเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือดซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตในผู้เป็นเบาหวานทั่วโลกได้อย่างมีนัยสำคัญ
![](https://www.dailynews.co.th/wp-content/uploads/2024/01/4-34.jpg)
สาเหตุการเสียชีวิตของผู้เป็นเบาหวานในประเทศไทยยังมีข้อมูลค่อนข้างจำกัด การศึกษาที่ใหญ่ที่สุดเป็นการศึกษาจากศูนย์การแพทย์ขนาดใหญ่และโรงเรียนแพทย์จำนวน 12 สถาบันทั่วประเทศในปี พ.ศ. 2546 ในผู้เป็นเบาหวานจำนวน 9,419 ราย ซึ่งส่วนใหญ่ (ร้อยละ 95) เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ติดตามนาน 3 ปี พบว่า สาเหตุการเสียชีวิตที่พบบ่อย ได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือด (ร้อยละ 28) รองลงมา คือ โรคติดเชื้อ (ร้อยละ 21) มะเร็ง (ร้อยละ 19) และ ไตวายเรื้อรัง (ร้อยละ 9)
![](https://www.dailynews.co.th/wp-content/uploads/2024/01/3-34.jpg)
มีการศึกษาอีก 2 การศึกษาในผู้เป็นบาหวานจำนวนไม่มากนัก การศึกษาแรกในปี พ.ศ.2540 ทำการศึกษาในผู้เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 จำนวน 229 ราย ในโรงเรียนแพทย์แห่งหนึ่ง ติดตามนาน 4 ปี สาเหตุการเสียชีวิตที่พบบ่อย ได้แก่ โรคติดเชื้อ (ร้อยละ 31) รองลงมา ได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือด (ร้อยละ 24) ไตวายเรื้อรัง (ร้อยละ 17) และ มะเร็ง (ร้อยละ 10) อีกการศึกษาทำในปี พ.ศ. 2556 ในผู้เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 จำนวน 1,097 ราย ในศูนย์การแพทย์ขนาดใหญ่ของกระทรวงสาธารณสุข ติดตามนาน 4 ปี สาเหตุการเสียชีวิตที่พบบ่อย ได้แก่ โรคติดเชื้อ (ร้อยละ 25) โรคหัวใจและหลอดเลือด (ร้อยละ 25) มะเร็ง (ร้อยละ 12.5) และไตวายเรื้อรัง (ร้อยละ 5)
![](https://www.dailynews.co.th/wp-content/uploads/2024/01/1-43.jpg)
ถึงแม้ว่าการศึกษาดังกล่าวไม่ได้ครอบคลุมประชากรไทยทั่วประเทศ แต่เป็นที่น่าสังเกตว่า ทั้งสามการศึกษาซึ่งทำการศึกษาในช่วงเวลาและพื้นที่ที่แตกต่างกัน แต่ให้ผลการศึกษาใกล้เคียงกัน สาเหตุการเสียชีวิตในผู้เป็นเบาหวานในประเทศไทยมีความแตกต่างจากต่างประเทศ โดยเฉพาะประเทศในแถบยุโรปและอเมริกาที่พบว่า โรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นสาเหตุการเสียชีวิตที่พบบ่อยที่สุดในผู้เป็นเบาหวาน โดยพบสูงถึงร้อยละ 50-70 ในขณะที่ประเทศไทยพบในสัดส่วนที่น้อยกว่ามาก และพบว่าโรคติดเชื้อยังเป็นสาเหตุที่สำคัญอันหนึ่งที่ทำให้ผู้เป็นเบาหวานไทยเสียชีวิต สาเหตุการเสียชีวิตที่แตกต่างกันของผู้เป็นเบาหวานในประเทศไทยและประเทศทางตะวันตก อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น ความแตกต่างในการควบคุมเบาหวานและปัจจัยเสี่ยงได้ตามเป้าหมาย ความแตกต่างของระบบสาธารณสุข ความรอบรู้ทางสุขภาพ (health literacy) ความแตกต่างทางพันธุกรรม เป็นต้น
![](https://www.dailynews.co.th/wp-content/uploads/2024/01/2-43.jpg)
ดังนั้นนอกเหนือไปจากการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด โรคร่วมและปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ซึ่งจะช่วยลดอัตราการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ไตวายเรื้อรังแล้ว การฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันโรคติดเชื้อที่พบบ่อย เช่น ไข้หวัดใหญ่ ปอดอักเสบ เป็นต้น รวมทั้งการตรวจคัดกรองมะเร็งที่พบบ่อย เช่น มะเร็งตับ ต้านม ลำไส้ใหญ่ เยื่อบุมดลูก ต่อมลูกหมาก จึงมีความสำคัญเช่นเดียวกัน ทั้งนี้ เพื่อลดการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรในผู้เป็นเบาหวาน
ข้อมูลจาก ศาสตราจารย์นายแพทย์ชัชลิต รัตรสาร สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทยฯ
ขอเชิญผู้ที่มีสุขภาพดี บริจาคโลหิตสำรองคงคลัง เพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยทั่วประเทศ สอบถามสถานที่บริจาคโลหิตได้ที่ โทร. 0-2256-4300 ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย มาตรฐานโลก
ปัญหาครอบครัว – พ่อ/แม่ทะเลาะกันบ่อย พี่น้องอิจฉากัน ปรึกษาสายด่วนสุขภาพ 1323 ในเวลาราชการ
นายแพทย์สุรพงศ์ อำพันวงษ์