ที่ชาวบ้านในชุมชนนำไม้ที่ได้จากการตัดตกแต่งกิ่งต้นไม้ที่ปลูกไว้ในชุมชนมาเผาถ่านใช้กันอยู่แล้วมาต่อยอดสร้างสรรค์เป็นชิ้นงาน “ตุ๊กตา” ที่ข้างในบรรจุ “ผงถ่าน” ที่มีกลิ่นหอมอโรม่าขาย จนกลายเป็นสินค้าที่สร้างรายได้ให้กับคนในชุมชนได้เป็นอย่างดี…ซึ่งวันนี้ทางทีมคอลัมน์ “ช่องทางทำกิน” มีข้อมูลมานำเสนอให้พิจารณากัน…
ยุภา หงอกสิมมา และ ประเทือง โนนดงกลาง สมาชิกของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนท่าลี่พัฒนา กล่าวว่า…คนในชุมชนบ้านท่าลี่ส่วนใหญ่นั้นมีอาชีพเกษตรกรปลูกพืช เลี้ยงสัตว์ และที่ผ่านมาในชุมชนก็มีการส่งเสริมการปลูกต้นไม้โดยมีการปลูกตามหัวไร่ปลายนาอยู่แล้ว จากนั้นก็มาตั้งเป็น “ธนาคารต้นไม้บ้านท่าลี่” โดยมีทาง ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) เข้ามาสนับสนุนในการดูแลต้นไม้ โดยให้เงินต้นละ3 บาท กับเกษตรกรที่ปลูกต้นไม้และขึ้นทะเบียนไว้กับทางธนาคารต้นไม้บ้านท่าลี่ จากนั้นก็มาทำโครงการคาร์บอนเครดิต ส่งเสริมให้ชุมชนธนาคารต้นไม้บ้านท่าลี่สามารถขายคาร์บอนเครดิตเพื่อนำรายได้มาพัฒนาชุมชน
ทั้งนี้ ในระหว่างการปลูกต้นไม้นั้นทางชุมชนก็มาดูว่าสามารถเอาต้นไม้ที่ปลูกมาใช้ประโยชน์อะไรได้บ้าง เพื่อทำให้เห็นได้ว่าระหว่างที่ต้นไม้กำลังจะโตสามารถสร้างรายได้จากต้นไม้ได้ ก็เริ่มจากการใช้ต้นไม้เป็นหลักคํ้าประกัน กับทางสถาบันการเงินตำบลบ้านกง จากนั้นก็มาคิดต่อยอดสร้างรายได้จากต้นไม้ที่ปลูกเพิ่มอีกจนได้มาเป็นผลิตภัณฑ์ “ตุ๊กตาถ่านหอมอโรม่า” ขายโดยใช้ชื่อแบรนด์ว่า “sabanga” ซึ่งเกิดจากไอเดียของ ปรีชา หงอกสิมมา ที่เป็นผู้ที่คิดริเริ่มสร้างสรรค์ทำผลิตภัณฑ์ชิ้นนี้ขึ้นมา โดยต่อยอดจากการที่เห็นว่าชาวบ้านในชุมชนส่วนใหญ่จะมีการเก็บเศษกิ่งไม้ที่ตัดตกแต่งต้นไม้ที่ปลูกไว้มาทำการเผาถ่านใช้กันอยู่แล้ว ก็เลยเกิดความคิดว่าน่าจะนำมาต่อยอดทำเป็นชิ้นงานขายเป็นอาชีพสร้างรายได้เสริมให้กับคนในชุมชนได้ ซึ่งก็ใช้เวลาในการคิดทดลองทำอยู่ประมาณ 2-3 เดือน ในที่สุดก็ได้เป็นผลิตภัณฑ์ตุ๊กตาถ่านหอมอโรม่าออกมาขาย
ทุนเบื้องต้น ใช้เงินลงทุนประมาณ 10,000 บาทขึ้นไปเป็นค่าเตาสำหรับเผาถ่าน รวมถึงค่าวัสดุและอุปกรณ์ที่จำเป็นต้องใช้ในการทำชิ้นงาน ทุนวัสดุ อยู่ที่ประมาณ 50% จากราคา ซึ่งราคาขายตุ๊กตาถ่านหอมอโรม่ามีราคาตั้งแต่ 100-140 บาท โดยตุ๊กตาถ่านหอมอโรม่าของทางวิสาหกิจชุมชนท่าลี่พัฒนานั้นมี ตุ๊กตาตัวปลา, ตุ๊กตาตัวตุ๊กแก และ รูปทรงใบไม้ ซึ่งราคาขายนั้นขึ้นอยู่ที่รูปแบบและความยากง่ายของชิ้นงาน…ซึ่งตุ๊กตาถ่านหอมอโรม่ามีอายุการใช้งานอยู่ที่ประมาณ 3 เดือน ก็จะหมดกลิ่นหอม แต่หลังจากที่หมดกลิ่นหอมไปแล้วก็สามารถนำไปใช้ดูดกลิ่นอับในที่ต่าง ๆ ได้ตามที่ต้องการ
วัสดุอุปกรณ์ ที่จำเป็น ประกอบด้วย เตาเผาถ่าน, ผ้าฝ้าย, ผ้ากาว, ใยสังเคราะห์, เข็ม, ด้าย, กระดุม, เชือก เป็นต้น
ขั้นตอนการทำ..ตุ๊กตาถ่านหอมอโรม่า
เริ่มจากการทำ “ผงถ่าน” สำหรับบรรจุในตัวตุ๊กตา โดยนำกิ่งไม้หรือเศษไม้ที่ได้จากการตัดแต่งต้นไม้มาทำการใส่เตาเผาถ่าน ใช้ไฟในการเผาที่อุณหภูมิประมาณ 700 องศาเซลเซียส ใช้เวลาเผาประมาณ 10 ชั่วโมง หลังจากได้ถ่านไม้ก็ให้นำไปเผาอีกรอบเพื่อทำให้เป็น “ถ่านบริสุทธิ์” ในการเผาถ่านรอบที่ 2 นั้นจะเผาในเตาเผาแบบอบ ใช้ความร้อนในการเผาที่อุณหภูมิ 1,000 องศาเซลเซียส ใช้เวลาในการเผา 1 ชั่วโมง เท่านี้ก็จะได้ถ่านไม้บริสุทธิ์ จากนั้นก็ให้นำถ่านไม้ที่เผาจนบริสุทธิ์แล้วมาบดให้เป็นผงพอหยาบ ๆ ก่อนที่จะนำใส่ตะแกรงมาทำการร่อนผงถ่านที่บดไว้อีกครั้ง
หลังจากที่ได้ผงถ่านไม้มาแล้ว ก็นำนํ้ามันหอมระเหย โดยเลือกลิ่นตามที่ต้องการมาใส่ลงไปในผงถ่านที่บดไว้ โดยปริมาณที่ใช้จะใช้นํ้ามันหอมระเหยที่เป็นหัวนํ้าหอมประมาณ 1 ถ้วยตวงต่อผงถ่าน 1 กิโลกรัม จากนั้นก็ทำการผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน หลังจากที่ผสมเข้ากันดีแล้วก็นำไปใส่ในถุงซิปและทำการปิดปากถุงให้สนิทนำไปพักทิ้งไว้ประมาณ 1 วัน
ขั้นตอนการทำ “ตุ๊กตาปลา” สำหรับใช้บรรจุผงถ่าน เริ่มจากเลือกผ้าฝ้ายลวดลายตามที่ต้องการมา จากนั้นก็นำแพตเทิร์นรูปปลาที่ต้องการมาวางทาบลงบนผ้า ทำการร่างแบบตามแพตเทิร์นจำนวน 2 ชิ้น ใช้กรรไกรตัดตามแพตเทิร์น เสร็จแล้วก็ตัดผ้ากาวตามแบบอีก 2 ชิ้น นำผ้ากาวมารีดติดกับด้านในของผ้าที่ตัดเป็นรูปปลาทั้ง 2 ชิ้น เสร็จแล้วก็นำผ้ารูปปลาทั้ง 2 ชิ้นมาวางประกบกัน จากนั้นก็ทำการเย็บให้เหลือช่องสำหรับไว้ใส่ผงถ่าน เสร็จแล้วก็ทำการกลับด้านให้ผ้าด้านหน้าออกมา จากนั้นให้นำใยสังเคราะห์ยัดใส่ไปไว้บนส่วนหัวของตุ๊กตาปลาก่อนพอประมาณ แล้วก็นำผงถ่านที่ผสมกับนํ้ามันหอมระเหยมาใส่ตามไปจนเกือบเต็ม นำใยสังเคราะห์มายัดใส่ปิดท้ายให้แน่นอีกครั้ง เสร็จแล้วก็ทำการเย็บปิดช่องให้เรียบร้อย ทำการตกแต่ง นำกระดุมมาเย็บเป็นลูกตาปลา นำเชือกมาเย็บเป็นห่วงสำหรับใช้แขวน ตรวจเช็กความเรียบร้อยอีกครั้ง เท่านี้ก็เป็นอันเสร็จขั้นตอนการทำบรรจุถุงพร้อมจำหน่ายได้ทันที
สนใจงาน “ตุ๊กตาถ่านหอมอโรม่า” ของ วิสาหกิจชุมชนท่าลี่พัฒนา บ้านท่าลี่ ต.บ้านกง อ.หนองเรือ จ.ขอนแก่น สามารถติดต่อไปได้ทางเบอร์โทรศัพท์ 09-4526-2925…ซึ่งนี่ก็ถือเป็นกรณีศึกษา “ช่องทางทำกิน” ที่เป็นไอเดียต่อยอดสร้างรายได้เพิ่มจาก “ถ่านไม้” มาสร้างสรรค์เป็นสินค้าที่สามารถช่วยสร้างรายได้ให้กับคนในชุมชนได้อย่างน่าสนใจ.
คู่มือลงทุน… ตุ๊กตาถ่านหอมอโรม่า
ทุนเบื้องต้น ประมาณ 10,000 บาทขึ้นไป
ทุนวัสดุ ประมาณ 50% จากราคา
รายได้ ราคา 100-140 บาท/ชิ้น
แรงงาน 1 คนขึ้นไป
ตลาด ขายผ่านทางออนไลน์
จุดน่าสนใจ งานไอเดียต่อยอดจากวัสดุธรรมชาติ
……………………………..
บดินทร์ ศักดาเยี่ยงยงค์
