ถั่วฝักยาวพันธุ์สิรินธร เบอร์ 1 เป็นถั่วฝักยาวสีม่วงที่ได้จากการผสมข้ามจากพันธุกรรมที่ได้จากการรวบรวมพันธุ์โดยการใช้สายพันธุ์แม่ Y007 มีลักษณะเป็นถั่วฝักยาวพันธุ์เนื้อ ฝักสีเขียว ให้ผลผลิตสูง ผสมกับสายพันธุ์พ่อ Y009 ซึ่งเป็นถั่วฝักยาวที่มีฝักยาวสีแดง แต่ผลผลิตต่ำ

โดยทำการผสมข้ามพันธุ์ในปี พ.ศ. 2551 ที่ผ่านมา ทำการคัดเลือกพันธุ์ ณ สำนักฟาร์มมหาวิทยาลัยแม่โจ้ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 6 รอบ ได้ถั่วฝักยาวที่มีลักษณะแตกต่างจากเดิมและมีความคงที่ทางพันธุกรรม จากนั้นทำการปลูกทดสอบและเก็บข้อมูลลักษณะประจำพันธุ์ร่วมกับสายพันธุ์อื่น ๆ

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จฯ มาทรงคัดเลือกพันธุ์ ดังกล่าว เมื่อวันที่ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2555 ณ สำนักฟาร์มมหาวิทยาลัยแม่โจ้ จากนั้นทำการปลูก ณ ศูนย์พัฒนาพันธุ์พืชจักรพันธ์เพ็ญศิริ อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย พร้อมทั้งถวายรายงานข้อมูลลักษณะประจำพันธุ์ พระองค์พระราชทานนามว่า “ถั่วฝักยาวพันธุ์สิรินธรเบอร์ 1” เมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2557 ที่ผ่านมา

เป็นถั่วฝักยาวสำหรับบริโภค การเจริญเติบโตแบบขึ้นค้าง ใบรูปหอกค่อนข้างกว้าง ขนาดใบย่อย ส่วนปลายความกว้างใบ 11.14 เซนติเมตร ความยาวใบ 17.16 เซนติเมตร ก้านใบสีเขียวฝักสดเป็นสีม่วงอมแดง สีปลายฝักเป็นสีเขียว ปลายฝักมีลักษณะมน ความยาวฝักประมาณ 58.39 เซนติเมตร ความกว้างฝักประมาณ 0.65 เซนติเมตร น้ำหนักฝักประมาณ 20.19 กรัม ความหนาเนื้อประมาณ 0.13 มิลลิเมตร ผิวฝักมีลักษณะย่น รูปร่างเมล็ดเป็นรูปไต สีเมล็ดแดงลายขาว สีขั้วเมล็ดสีขาวหรือสีครีม เมล็ดมีจำนวน 11.56 เมล็ดต่อฝัก น้ำหนัก 100 เมล็ด เท่ากับ 23.65 กรัม สามารถปลูกและเติบโตได้ดีในทุกสภาพดิน และปลูกได้ตลอดปี เป็นพืชที่ชอบดินร่วนปนดินเหนียว หรือดินร่วนปนทราย ดินระบายน้ำดี ไม่ชอบดินชื้นแฉะมาก แต่ไม่ทนต่อดินที่แห้งแล้ง ต้องการดินชื้นพอสมควร การเตรียมดินปลูกควรไถพรวนดินลึกประมาณ 30 ซม. และตากดินนาน 5-7 วัน พร้อมกำจัดวัชพืช หลังจากนั้น ให้หว่านโรยด้วยปุ๋ยหมัก อัตรา 2-4 ตันต่อไร่

หากพื้นที่ปลูกมีดินเป็นกรด โดยเฉพาะแปลงปลูกในพื้นที่ภาคกลางตอนล่าง และแถบภาคตะวันออก ควรหว่านปูนขาวร่วมด้วย อัตรา 300-500 กิโลกรัมต่อไร่ หลังจากนั้น ไถพรวนดินอีกครั้ง และตากดินนาน 3-5 วัน และทำการไถยกร่องแปลง โดยการปลูกแถวเดี่ยวให้ยกร่องแปลงกว้างประมาณ 80 ซม. แถวคู่ กว้างประมาณ 150 ซม. เว้นทางเดินประมาณ 50 ซม. ในระหว่างแถว

การปลูกเหมาะใช้วิธีหยอดเมล็ดด้วยการขุดเป็นหลุมหรือขุดเป็นร่องลึกประมาณ 3-5 ซม. หยอดเมล็ดหลุมละ 3-4 เมล็ด ระยะห่างระหว่างหลุม 40-50 ซม. แล้วกลบด้วยหน้าดิน และรดน้ำ หลังจากนั้น เมล็ดจะงอกประมาณวันที่ 5-7 หลังการปลูก เมื่อต้นอ่อนมีใบจริง 3-4 ใบ หรือสูงประมาณ 10 ซม. ให้เลือกถอนต้นที่เล็ก ๆ ทิ้ง ให้เหลือเพียง 2 ต้นต่อหลุม พร้อมพรวนดินรอบหลุม จากนั้นรอการเจริญเติบโต ซึ่งถั่วจะเลื้อยขึ้นค้าง ออกดอกออกฝักให้เก็บเกี่ยวได้

และในการเก็บฝักถั่วนั้นควรเก็บด้วยวิธีการบิดฝักถั่ว แบบหมุนให้ขาด ไม่ควรหักหรือดุง เพราะจะทำให้บริเวณขั้วช้ำ ซึ่งหากเก็บด้วยการบิด บริเวณขั้วดังกล่าวก็จะมีการแตกยอดอ่อนและออกดอกมาให้และเพิ่มจำนวนมากขึ้น ซึ่งเป็นกลวิธีหนึ่งในการทำให้มีถั่วฝักยาวได้เก็บอย่างต่อเนื่องและปริมาณมากขึ้น.