เมื่อวันที่ 14 ส.ค. นพ.จเด็จ ธรรมธัชอารี เลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กล่าวถึงการจัดซื้อ ATK สำหรับแจกประชาชน ว่า ตอนนี้การจัดซื้อจัดจ้างเป็นหน้าที่ขององค์การเภสัชกรรมให้เรา ซึ่งจะดูทั้งคุณภาพ และราคา ในส่วนของ ราคา ATK นั้น ทราบจากข่าว และมีการแจ้งผ่านอนุกรรมการจัดซื้อยา เวชภัณฑ์ และอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่จำเป็นตามโครงการพิเศษ พบว่าราคาถูกว่าที่เรากำหนดไว้ ที่ 120 บาท ถือว่าในเรื่องนี้เราพอใจมาก แต่เนื่องจากยังมีข้อสงสัยเรื่องคุณภาพว่าจะใช้ได้หรือไม่ มีประเด็นเดียวคือเรื่องคุณภาพ ดังนั้นคณะทำงานติดตามการจัดซื้อจัดจ้าง จึงเห็นว่าควรให้องค์การเภสัชฯ ติดตาม สอบถามกับทางองค์การอาหารและยาสหรัฐอเมริกาว่าเป็นอย่างไร นอกจากนี้ยังเห็นว่า สปสช.ควรนำประเด็นนี้แจ้งต่ออนุกรรมการจัดหายาฯ ของ สปสช. ซึ่งมีการประชุมเมื่อวันที่ 13 ส.ค.ที่ผ่านมา มีข้อสรุปว่า เรื่องการจัดซื้อจัดจ้างนั้นไม่ต้องไปติด องค์การเภสัชฯ เพราะเป็นหน้าที่ที่มาช่วยเรา แต่เรื่องคุณภาพต้องเร่งหาข้อมูล ใครมีข้อมูลก็ให้ส่งให้องค์การเภสัชฯ เพราะเป็นผู้ตัดสินใจ และนพ.เกียรติภูมิ วงศ์รจิต ปลัดกระทรวงสาธารณสุข ก็สั่งให้ชะลอให้มีการตรวจสอบก่อน ดังนั้นตอนนี้ใครมีข้อมูลก็ให้ส่งองค์การเภสัชฯ จะได้ตัดสินใจ
นอกจากนี้ อนุกรรมการฯ ยังมอบบทบาทด้วยว่า หากจะมีการใช้ ATK ชุดนี้จริงๆ จะต้องมีกระบวนการติดตามผลว่าเป็นอย่างไร ดังนั้นจะต้องมีการจัดระบบติดตามจากการใช้จริงด้วย ทั้งนี้ในเรื่องของการพิสูจน์คุณภาพนั้นทำได้ไม่ยาก ซึ่งเราเชื่อมั่นในกระบวนการตรวจสอบและรับรองมาตรฐานของ อย. ซึ่งหนึ่งขั้นตอนในการพิจารณานั้นมีการส่งชุดทดสอบไปตรวจในแล็บจริงๆ ของคณะแพทยศาสตร์รามาธิบดีแล้ว แต่เนื่องจากมีคนสงสัยเพื่อให้เกิดความมั่นใจทางองค์การเภสัชฯ สามารถเก็บตัวอย่างชุดตรวจไปส่งตรวจแล็บซ้ำได้ เอาสารคัดหลั่งคนป่วยมาเทสต์กับชุดตรวจประมาณ 100 เทสต์ก็รู้แล้ว หลังพิสูจน์ยืนยันแล้ว เมื่อสั่งซื้อและนำไปใช้จริงก็ให้มีกระบวนการติดตามผลหลังการใช้ หากใช้ไปจำนวนมาก สมมุติใช้ไป 1 แสนชุดแล้วผิดหมดก็คงต้องมีการส่งคืนของทั้งหมด แต่ถ้าใช้แล้วได้ผลดี ถูกต้อง ไม่แน่ว่าเราก็จะซื้อต่อเพราะเท่ากับเป็นของดีราคาถูก เพราะฉะนั้นพิสูจน์ด้วยวิทยาสาสตร์ซ้ำก่อน
“วันนี้เมื่อผ่านเกณฑ์เบื้องต้น ก็ไปพิสูจน์เอา เชื่อว่าหากพิสูจน์ซ้ำแล้วผ่านเกณฑ์ ก็สั่งซื้อ หลังใช้ก็พิสูจน์อีก เชื่อว่าสังคมเข้าใจ ไม่แน่หากของเขาดีจริง เราก็ได้ของดีราคาถูก เพราะเราไม่ได้ซื้อจบแค่ 8.5 ล้านชุด แต่จะซื้อมากกว่านี้อีก กลัวว่าหากมีปัญหามาก สังคมคลางแคลง ต่อไปนี้ซื้ออะไรก็ไม่ได้ ทะเลาะกัน ไม่ต้องทำอะไรแล้ว 8.5 ล้านชุดเป็นเพียงชุดแรก อนาคตถ้าค่าใช้จ่ายในการซื้อชุดตรวจหากไม่แพงนัก ก็จะแจกให้ประชาชนได้มากขึ้น ซึ่ง ATK 8.5 ล้านชุดที่ซื้อมานั้นจะแจกให้กลุ่มเสี่ยง 2-3 ชุดต่อ 1 คน เพื่อทำการตรวจซ้ำ” เลขาฯ สปสช. กล่าว
นพ.จเด็จ กล่าวว่า เดิมชุดตรวจ ATK นี้ วางเป้าหมายว่าจะให้ได้มาไม่เกินกลางเดือน ส.ค. แต่เมื่อต้องตรวจสอบเข้าใจว่าต้องใช้เวลา แต่งบประมาณที่ใช้มาจากงบเงินกู้ ที่ต้องใช้ก่อน 30 ก.ย. 64 ทั้งนี้เรื่องเงินก็ส่วนหนึ่ง แต่เรื่องของก็ส่วนหนึ่ง เร็วที่สุดก็ดีที่สุด แต่ถ้าไปเร่งรัดจะกลายเป็นว่าเอื้อประโยชน์ใครหรือไม่ แต่ความคิดเราคืออยากให้ชาวบ้านได้ใช้ เพราะตอนนี้ อุบัติการณ์ในพื้นที่สีแดงยังตรวจน้อยเพียง 10% เลยให้ชาวบ้านตรวจเองด้วย ATK
ผู้สื่อข่าวถามว่า การซื้อ ATK แจกประชาชนต้องเป็นชนิดโฮมยูสเท่านั้น หรือสามารถใช้ชนิดสำหรับบุคลากรการแพทย์ด้วยก็ได้ เพียงแต่สอนให้ประชาชนไม่ต้องแยงลึก นพ.จเด็จ กล่าวว่า บางบริษัทระบุว่าสารมารถเอาชนิดสำหรับบุคลากรการแพทย์มาให้ประชาชนตรวจเองได้ เข้าใจว่าทางวิชาการ บางท่านบอกว่าไม่น่าจะได้ เพราะสารเคมีไม่ตรงกัน ดังนั้นอยู่ที่สเปกมาตรฐานของทางบริษัท หากยืนยันว่าชนิดที่ใช้สำหรับบุคลากรการแพทย์กับประชาชนทั่วไปสามารถใช้ร่วมกันได้ ก็เท่ากับทำได้ แต่ตอนนี้ยังไม่เห็นมีแบบอเนกประสงค์ที่แยงลึกก็ได้ แยงตื้นก็ได้ ส่วนใหญ่จะแยกกันใช้
เมื่อถามว่า สปสช.มีคณะทำงานต่อรองราคา ซึ่ง นพ.เกรียงศักดิ์ วัชรนุกูลเกียรติ ก็ระบุว่ามีการต่อรองราคา ATK แล้วเป็นของ SD Q ประกอบกับในภาวะเร่งด่วนฉุกเฉิน สปสช.สามารถสั่งซื้อแบบเจาะจงยี่ห้อได้ ดังนั้น สปสช.จะเจาะจงเลยหรือไม่ เลขาธิการ สปสช. กล่าวว่า บอร์ด สปสช.ไม่ได้มายุ่งเรื่องการจัดหา แต่มีมติให้จัดซื้อใยวงเงิน 1,014 ล้านบาท จำนวน 8.5 ล้านชุด หารแล้วชุดละประมาณ 120 บาท อย่างไรก็ตาม ที่ผ่านมามีการคุยกันว่าจะระบุเจาะจงได้หรือไม่ ก็พบเงื่อนไขใน พ.ร.บ.จัดซื้อจัดจ้างว่าสามารถซื้อแบบเฉพาะเจาะจงได้ ซึ่งได้สอบถามทางองค์การเภสัชฯ แล้วระบุว่าได้ แต่มีคำว่า “แต่” ซึ่งมีเยอะ เช่น “แต่ท่านต้องบอกก่อนนะว่าไม่มีเจ้าอื่นในโลกที่ดีกว่านี้แล้ว และท่านมั่นใจแล้วนะว่านี่ดีที่สุด ท่านมีข้อมูลหลักฐานหรือไม่ ถ้าถูกฟ้องร้องจะทำอย่างไร” นี่ตนไม่ได้พูดเอง แต่ท่านเขียนมาเป็นหนังสือ ดังนั้นถ้าผมบอกว่าจะซื้อยี่ห้อนี้แล้วคุณซื้อให้ อันนี้จบ แต่ในความเป็นจริงไม่ใช่ ท่านบอกว่าได้ แต่มีคำว่าแต่อีกมาก แล้วจะทำได้อย่างไร
เมื่อถามย้ำว่าขณะนี้ เนื่องจาก สปสช.ไม่เจาะจงยี่ห้อที่อยากได้ แล้วเมื่อประมูล ATK ที่ได้มาแล้วยังมีข้อขัดแย้งกันอยู่ แล้วจะจบอย่างไร นพ.จเด็จ กล่าวว่า เราไม่ได้บอกว่าเราจะไม่เอา ATK ที่ประมูลได้ เพียงแต่ติดข้อสงสัยในเรื่องคุณภาพ คณะทำงานก็มองว่าอยากจะได้คุณภาพดี หากองค์การเภสัชฯ ตรวจสอบพบว่ามีคุณภาพดี ก็ยื่นมา ทั้งนี้การถกเถียงเรื่องคุณภาพเป็นเรื่องที่ดี ชาวบ้านได้ประโยชน์.
