ท่ามกลางการมาถึงของฤดูร้อนในซีกโลกเหนือ สัญญาณเตือนภัยจากวิกฤตการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศกำลังปรากฏชัดเจนและรุนแรงขึ้นอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน
CNN สหรัฐอเมริกา รายงานว่า ‘คลื่นความร้อน’ ขนาดมหึมากำลังแผ่ปกคลุมพื้นที่กว้างใหญ่ของสหรัฐฯ ตั้งแต่รัฐวิสคอนซินไปจนถึงกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ส่งผลกระทบต่อประชากรกว่า 150 ล้านคน ขณะเดียวกัน ในอีกฟากหนึ่งของมหาสมุทรแอตแลนติก ยุโรปตะวันตกก็กำลังเผชิญกับอุณหภูมิที่ร้อนระอุไม่ต่างกัน โดยล่าสุดในเซอร์รีย์ สหราชอาณาจักร มีอุณหภูมิพุ่งสูงถึง 92 องศาฟาเรนไฮต์ (ประมาณ 33.3 องศาเซลเซียส)
ปรากฏการณ์เหล่านี้ไม่ใช่แค่สภาพอากาศที่ร้อนตามฤดูกาล แต่มันคือภาพสะท้อนของภาวะโลกร้อนที่เกิดจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของมนุษย์ ซึ่งกำลังทำให้สภาพอากาศสุดขั้วกลายเป็นความปกติใหม่ที่น่ากังวล
ความน่ากลัวของคลื่นความร้อนไม่ได้อยู่แค่ตัวเลขอุณหภูมิสูงสุดที่คาดว่าจะทำลายสถิติใหม่ในหลายพื้นที่ แต่ยังแฝงอยู่ในความร้อนระอุในช่วงเวลากลางคืนที่สูงกว่าปกติ ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพ เพราะร่างกายของมนุษย์ไม่มีช่วงเวลาให้ได้พักฟื้นจากความร้อนตลอดทั้งวัน
ยิ่งในเขตเมืองใหญ่ สถานการณ์จะยิ่งน่ากังวลเป็นพิเศษ เนื่องจากพื้นที่ดังเหล่านี้ต้องเผชิญกับปรากฏการณ์ ‘เกาะความร้อน’ (Urban Heat Island) กล่าวคือ ตึกและถนนคอนกรีตได้อมความร้อนไว้ตลอดทั้งวัน เมื่อถึงช่วงเวลากลางคืน ก็ยังคงปล่อยความร้อนออกมา ทำให้อุณหภูมิแทบไม่ลดลง นอกจากนี้ ‘ค่าดัชนีความร้อน’ (Heat Index) ซึ่งคำนวณจากอุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธ์ ได้พุ่งสูงเกิน 110 องศาฟาเรนไฮต์ (ประมาณ 43 องศาเซลเซียส) ในหลายเมืองตั้งแต่กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ไปจนถึงนิวยอร์กซิตี้ สร้างความเสี่ยงร้ายแรงต่อผู้ที่ต้องทำงานหรือใช้ชีวิตกลางแจ้งเป็นเวลานาน
นักวิทยาศาสตร์ยืนยันอย่างหนักแน่นว่าคลื่นความร้อนที่เกิดขึ้นในปัจจุบันมีความเชื่อมโยงโดยตรงกับกิจกรรมของมนุษย์ ‘ดร.เฟรดี อ็อตโต’ นักวิทยาศาสตร์ภูมิอากาศจากโครงการ World Weather Attribution ได้อธิบายไว้อย่างชัดเจนว่า “ทุกคลื่นความร้อนที่เราเผชิญในปัจจุบันนี้ ร้อนกว่าที่ควรจะเป็นหากไม่มีกิจกรรมของมนุษย์เข้าไปแทรกแซง” เธอย้ำว่า แม้โลกจะร้อนขึ้นโดยเฉลี่ยเพียง 1.2 องศาเซลเซียส แต่ก็เพียงพอที่จะเพิ่มความถี่และความรุนแรงของคลื่นความร้อนได้อย่างมหาศาล โดยผลการวิเคราะห์ทางวิทยาศาสตร์ชี้ว่า ความร้อนระดับที่เกิดขึ้นในสหราชอาณาจักรนั้น มีโอกาสเกิดขึ้นมากกว่ายุคก่อนอุตสาหกรรมถึง 100 เท่า
ปรากฏการณ์ในอดีตได้ตอกย้ำข้อเท็จจริงนี้ให้เด่นชัดยิ่งขึ้น เหตุการณ์คลื่นความร้อนรุนแรงที่เคยเกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นที่ไซบีเรียในปี 2020, ภูมิภาคแปซิฟิกตะวันตกเฉียงเหนือของสหรัฐฯ ในปี 2021 หรือที่สหราชอาณาจักรในปี 2022 ล้วนเป็นเหตุการณ์ที่ผลการศึกษาชี้ว่าแทบจะ ‘เป็นไปไม่ได้เลย’ ที่จะเกิดขึ้นหากไม่ใช่เพราะภาวะโลกร้อน
ยิ่งไปกว่านั้น คลื่นความร้อนในปัจจุบันไม่ได้เพียงแค่รุนแรงขึ้น แต่ยังมีระยะเวลายาวนานขึ้น เกิดขึ้นเร็วตั้งแต่ต้นฤดู และลากยาวไปจนถึงปลายฤดูร้อน ทั้งยังมาพร้อมกับความชื้นที่สูงขึ้น ซึ่งเป็นปัจจัยที่เพิ่มความอันตรายต่อร่างกายมนุษย์ ทำให้คลื่นความร้อนกลายเป็นภัยพิบัติทางธรรมชาติที่คร่าชีวิตผู้คนมากที่สุดในบรรดาสภาพอากาศสุดขั้วทั้งหมดในสหรัฐอเมริกา
สิ่งที่น่ากังวลไปอีกขั้นคือคำเตือนจากนักวิทยาศาสตร์ที่ว่า แบบจำลองสภาพภูมิอากาศที่ใช้อยู่ในปัจจุบันอาจกำลัง ‘ประเมินแนวโน้มของคลื่นความร้อนต่ำเกินไป’ ซึ่ง ดร.อ็อตโต ชี้ว่าการเปลี่ยนแปลงของละอองลอยในชั้นบรรยากาศและรูปแบบของสภาพอากาศที่ซับซ้อนขึ้น อาจทำให้แบบจำลองไม่สามารถคาดการณ์ความรุนแรงที่แท้จริงได้ เช่นเดียวกับที่ ศ. ไมเคิล แมนน์ จากมหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย แสดงความกังวลว่าแบบจำลองเหล่านี้ยังจับสัญญาณการเกิด ‘โดมความร้อน’ (Heat Dome) ที่กำลังปกคลุมหลายภูมิภาคได้ไม่ดีพอ
โดยสรุปแล้ว เรื่องราวทั้งหมดนี้ไม่ใช่เพียงข้อมูลทางสถิติหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในดินแดนห่างไกล แต่มันคือหลักฐานเชิงประจักษ์ที่ยืนยันว่าวิกฤตการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศไม่ใช่เรื่องของอนาคต แต่คือเหตุการณ์ปัจจุบันที่กำลังส่งผลกระทบต่อชีวิตของผู้คนทั่วทุกมุมโลก ความร้อนที่แผดเผาอย่างรุนแรงขึ้นทุกปีคือสัญญาณเตือนภัยฉุกเฉินที่มนุษยชาติไม่อาจเพิกเฉยได้อีกต่อไป นี่คือวิกฤตที่เรามีส่วนร่วมในการสร้างขึ้น และเราทุกคนก็สามารถเป็นส่วนหนึ่งของการแก้ไข เพื่อชะลอผลกระทบอันเลวร้ายก่อนที่ทุกอย่างจะสายเกินแก้
