หากเคยได้ยินคำว่า “แพร่แห่ระเบิด” แล้วไม่ใช่คนแพร่อาจไม่รู้สึกอะไร แต่สำหรับคนแพร่ห้วงเวลาหนึ่งเคยเคืองกับคำนี้เพราะเหมือนกับเป็นการล้อเลียนที่มาพร้อมกับเรื่องเล่าตลกขบขันจากการพบลูกระเบิด เศษซากที่หลงเหลือมาจากยุคสงครามโลกครั้งที่ 2 แต่ความจริงแล้วคำที่ว่ามาจากการที่ผู้พบขนเอาลูกระเบิดมาถวายที่วัด และนี่คือส่วนหนึ่งของเรื่องเล่าชาวเมืองลอง แห่ง “ชุมชนวัดศรีดอนคำ” จ.แพร่ อีกหนึ่งสุดยอดชุมชนในโครงการ “เที่ยวชุมชน ยลวิถี” ของกระทรวงวัฒนธรรม

ไปเคาะระฆังลูกระเบิดที่ “วัดศรีดอนคำ” สักการะพระธาตุเก่าแก่ขนาดใหญ่ที่อยู่ภายในวัดบรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า เรียนรู้มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชุมชนที่ “ศูนย์วัฒนธรรมเฉลิมราชวัดศรีดอนคำ” ชมพระพุทธรูปไม้ศิลปะล้านนาแกะสลักด้วยไม้สักโดยการใช้มีดพร้าเสร็จภายใน 1 วันใน “พิพิธภัณฑ์พระเจ้าพร้าโต้”  ใกล้กันเป็น “พิพิธภัณฑ์พระพุทธรูปสำคัญ” สร้างขึ้นโดยปรับปรุงจากกุฏิของ พระครูเกษมรัตคุณ อดีตเจ้าอาวาส

ออกมาจากวัดศรีดอนคำเดินชมเรือนแถวไม้เก่าที่เคยเป็นย่านเศรษฐกิจที่รุ่งเรือง ตามหาร่องรอยแห่งอดีต ณ “ร้านถ่ายรูปฉลองศิลป์” ร้านถ่ายรูปเก่าแก่ที่อยู่คู่กับชาวอำเภอลองมายาวนาน กว่า 60 ปี ของ ฉลอง พานิชพันธ์ ที่ อ.โกมล พานิชพันธ์ ลูกชายดูแลเก็บรักษาไว้

เข้ามาทางหลังวัดศรีดอนชัย เลาะไปตามตรอกเล็ก ๆ ด้านในคือชุมชนเก่าแก่ที่เต็มไปด้วยเรื่องราว เริ่มต้นที่ “โฮงซึงหลวง” ของ จีระศักดิ์ ธนูมาศ จากความชื่นชอบและฝึกเล่นดนตรีพื้นเมืองมาแต่เล็ก ตั้งวงดนตรีออกงานต่าง ๆ ก่อนจะก้าวเข้ามาสู่คนทำเครื่องดนตรีล้านนา

ใกล้กันมีแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาแกะสลักไม้ ของ ประดิษฐ์ เจต๊ะมา (หนานกร) จากแผ่นไม้ แกะเรื่องราวป่าหิมพานต์ มาสู่การแกะสลักพระเจ้าพร้าโต้ สำหรับเช่าบูชา เป็นวัตถุมงคล และเป็นของที่ระลึก ก่อนจากมาห้ามพลาดกับกิจกรรมการทำน้ำพริกน้ำย้อย ณ “ร้านขนมเส้นน้ำย้อยบ้านครูอินสม” อาหารอัตลักษณ์ของคนเมืองลอง

ออกไปชม “พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นโกมลผ้าโบราณ” แหล่งรวมผ้าโบราณอายุมากกว่า 200 ปี มีทั้งผลงานที่เคยเข้าเฝ้าถวายฯ แก่พระบรมวงศานุวงศ์ แล้วนั่งรถรางต่ออกไปยัง “สถานีรถไฟบ้านปิน” สถาปัตยกรรมสไตล์บาวาเรียน ทิมเบอร์ เฟรมเฮาส์ ซึ่งเป็นที่นิยมในแคว้นบาวาเรีย ประเทศเยอรมนี ตั้งแต่สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2

สนใจไปสัมผัสวิถีคนเมืองลองแห่งชุมชนวัดศรีดอนคำ ดูรายละเอียดได้ที่แฟนเพจ : seedoncom สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดแพร่ โทร. 0-5462-5496 หรือการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานแพร่ โทร. 0-5452-1118 ติดตามรายการ “ท่องถึงถิ่น เที่ยวฟินวัฒนธรรม” ทางสถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก TV5HD ทุกวันอังคาร เวลา 14.00-14.30 น. รับชมย้อนหลังทาง Youtube : Dailynews