ความผิดปกติของเม็ดเลือดขาวนั้น ย่อมส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันและกระบวนการต่อสู้กับเชื้อโรค โดยเฉพาะภาวะที่ทำให้เกิดปริมาณของเม็ดเลือดขาวที่ต่ำลง ซึ่งจะกล่าวถึงในบทความนี้
“เม็ดเลือดขาวตํ่า คืออะไร ?” เม็ดเลือดขาวตํ่า หมายถึง ภาวะที่ปริมาณของเม็ดเลือดขาวที่ต่ำลงกว่าค่าปกติ ซึ่งส่งผลต่อหน้าที่ตามปกติของร่างกาย ทำให้ภูมิคุ้มกันต่ำลงและเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคต่างๆ สาเหตุของเม็ดเลือดขาวต่ำนั้น มีได้หลากหลาย สาเหตุที่พบได้บ่อย ได้แก่
• การติดเชื้อไวรัส โดยการติดเชื้อไวรัสบางชนิดนั้น สามารถรบกวนการทำงานของไขกระดูก จนทำให้การสร้างเม็ดเลือดขาวลดลงได้
• ยา โดยยาบางชนิด เช่น ยาในกลุ่มเคมีบำบัด สามารถทำให้เกิดภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำชั่วคราวได้
• โรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง ที่มีผลในการทำลายเซลล์ต้นกำเนิดในไขกระดูก
• การขาดสารอาหารบางชนิด เช่น วิตามิน B 12
• โรคในไขกระดูก เช่น ไขกระดูกฝ่อ ไขกระดูกเสื่อม มะเร็งเม็ดเลือดขาว
รูปแสดง เม็ดเลือดขาวชนิดต่างๆที่พบได้ปกติในกระแสเลือด
“เม็ดเลือดขาวตํ่า จะมีอาการอย่างไร ?” ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ อาจจะตรวจพบได้จากการตรวจสุขภาพประจำปีโดยที่ไม่มีอาการใดๆเลย หรืออาจจะมีอาการนำ จนต้องมาพบแพทย์ได้ เช่น
• การติดเชื้อบ่อยๆ หรือเป็นซ้ำ ในระบบอวัยวะต่างๆ เช่น ติดเชื้อทางเดินหายใจ ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ ติดเชื้อภายในเยื่อบุช่องปาก เนื่องจากการมีภูมิคุ้มกันที่ต่ำลง
• อาการอ่อนเพลีย
• อาการไข้เรื้อรัง จากการติดเชื้อที่เรื้อรัง เช่น วัณโรค หรือ เชื้อรา ซึ่งก็เป็นผลมาจากภูมิคุ้มกันต่ำเช่นกัน
“เม็ดเลือดขาวตํ่า ทําอย่างไรดี?” การรักษาภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ จะต้องรักษาที่สาเหตุที่จำเพาะของเม็ดเลือดขาวต่ำ เช่น หากเป็นจากเชื้อไวรัส ก็จะต้องรักษาภาวะติดเชื้อนั้นๆ หากเป็นจากยา ก็จะต้องหยุดยาที่เป็นสาเหตุ หากเป็นจากโรคในไขกระดูก เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาว ก็ต้องให้ยาเคมีบำบัดเพื่อรักษา และนอกจากการรักษาสาเหตุแล้ว ก็จะต้องมีการรักษาอื่นๆ เพื่อประคองอาการ และป้องกันภาวะแทรกซ้อนในระหว่างที่ให้การรักษาจำเพาะ เช่น ให้ยากระตุ้นเม็ดเลือด ให้ยาป้องกันการติดเชื้อ หรือ การปฏิบัติตัวเพื่อหลีกเลี่ยงการติดเชื้อ
จะเห็นได้ว่า ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำนั้น มีสาเหตุที่หลากหลาย ทั้งจากภาวะที่อาจจะไม่เป็นอันตรายและสามารถหายเองได้ หรือกระทั่งเป็นภาวะรุนแรงที่ต้องการการรักษาที่ค่อนข้างเร่งด่วน จึงมีความจำเป็นต้องสืบค้นสาเหตุอย่างจำเพาะโดยอาศัยความรู้ของผู้เชี่ยวชาญ เพื่อจะสามารถให้การรักษาที่ถูกต้องตามสาเหตุ และต้องได้รับคำแนะนำเพื่อการปฏิบัติตัวอย่างเหมาะสมกับภาวะสาเหตุนั้นๆ ดังนั้นหากท่านตรวจพบเม็ดเลือดขาวต่ำ ไม่ว่าจะตรวจเจอโดยบังเอิญจากการตรวจสุขภาพ หรือจากการที่มีอาการนำต่างๆมานั้น ควรจะต้องปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อจะได้สืบค้นหาเหตุและได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม
ข้อมูลจาก อาจารย์ นายแพทย์ธีรินทร์ ลาน้ำเที่ยง หน่วยโลหิตวิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
นายแพทย์สุรพงศ์ อำพันวงษ์
