กลยุทธ์การเสริมยาต้านอาการซึมเศร้า :
ผู้ป่วยบางท่านที่ใช้ยาต้านอาการซึมเศร้าอาจต้องได้รับยาหรืออาหารเสริมเพิ่มเติม เช่น บูโพรพิออน ซิลเดนาฟิล เพื่อต่อต้านผลข้างเคียงทางเพศหรือปรับปรุงสมรรถภาพทางเพศ ปัจจัยทางจิตวิทยา การพิจารณาผลกระทบทางจิตวิทยาจากสภาวะทางจิตเวชที่มีต่อการทำงานทางเพศเป็นสิ่งสำคัญ สภาวะต่าง ๆ เช่น ภาวะซึมเศร้า วิตกกังวล และโรคจิตเภท อาจทำให้ความต้องการทางเพศและการทำงานลดลงโดยไม่ขึ้นอยู่กับผลของยา
หากท่านกำลังประสบผลข้างเคียงทางเพศจากยาจิตเวช สิ่งสำคัญคือต้องสื่อสารอย่างเปิดเผยกับแพทย์ สามารถช่วยค้นหาทางเลือกอื่นที่อาจเป็นไปได้ ปรับขนาดยา หรือกำหนดวิธีการรักษาเพิ่มเติมเพื่อจัดการกับผลข้างเคียงเหล่านี้ ในบางกรณี การเปลี่ยนมาใช้ยาอื่นที่มีผลข้างเคียงทางเพศน้อยลงอาจเป็นทางเลือก อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงยาใด ๆ ควรทำภายใต้คำแนะนำและการดูแลของผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพที่มีคุณสมบัติเหมาะสม
2.กลไกของผลกระทบเชิงลบของยารักษาโรคซึมเศร้าและยาจิตเวชต่อการแข็งตัวของอวัยวะเพศ
ผลกระทบเชิงลบของยารักษาโรคซึมเศร้าและยาจิตเวชต่อการแข็งตัวของอวัยวะเพศอาจเกิดจากกลไกหลายประการ แม้ว่ากลไกที่แน่นอนอาจแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับยาเฉพาะ กลไกทั่วไปบางประการมีดังนี้ :
การยับยั้งการรับเซโรโทนิน: เซโรโทนินเป็นสารเคมีที่พบได้ตามธรรมชาติในสมองและทั่วร่างกาย เซโรโทนิน มีส่วนช่วยในการควบคุมอารมณ์ และระดับเซโรโทนินในสมองต่ำมีส่วนทำให้เกิดภาวะซึมเศร้า ดังนั้นยาแก้ซึมเศร้าหลายชนิด โดยเฉพาะกลุ่มยารักษาโรคซึมเศร้าเอสเอสอาร์ไอ ออกฤทธิ์โดยการเพิ่มระดับเซโรโทนินในสมอง แม้ว่าสิ่งนี้จะเป็นประโยชน์ในการรักษาภาวะซึมเศร้าและความวิตกกังวล แต่ระดับเซโรโทนินที่เพิ่มขึ้นก็ส่งผลเสียต่อการทำงานทางเพศได้ เป็นที่ทราบกันดีว่าเซโรโทนินสามารถยับยั้งความต้องการทางเพศและความเร้าอารมณ์ และอาจรบกวนการทำงานปกติของการตอบสนองของการแข็งตัวของอวัยวะเพศ
นอร์อิพิเนฟริน (Norepinephrine) และโดปามีน (Dopamine) ที่ทำหน้าที่เป็นสารสื่อประสาทนั้นช่วยให้มีความสามารถในการตั้งใจจดจ่อกับกิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจำวัน ซึ่งหากสารเหล่านี้ในสมองมีปริมาณลดลงก็อาจทำให้การจดจ่อนั้นยากขึ้น ซึ่งเป็นอาการหนึ่งของโรคสมาธิสั้น โรคนี้ส่งผลต่อความสามารถในการจัดการกับปัญหา การวางแผนต่าง ๆ : ยารักษาโรคซึมเศร้าบางชนิด เช่น ยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่มเอสเอ็นอาร์ไอ (SNRIs : Serotonin-Norepinephrine Reuptake Inhibitors) ไม่เพียงส่งผลต่อเซโรโทนินเท่านั้น แต่ยังส่งผลต่อระดับนอร์อิพิเนฟริน (Norepinephrine) และโดปามีน (Dopamine) ในสมองด้วย การเปลี่ยนแปลงสารสื่อประสาทนอร์อิพิเนฟริน และโดปามีน สามารถนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงความต้องการทางเพศ ความเร้าอารมณ์ และความสามารถในการบรรลุหรือรักษาการแข็งตัวของอวัยวะเพศได้.
…………………………………………..
ศ.น.ท.ดร.นพ.สมพล เพิ่มพงศ์โกศล
คลินิกสุขภาพชาย หน่วยศัลยศาสตร์ระบบปัสสาวะ
ภาควิชาศัลยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี
คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
