นายชาย นครชัย อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) เปิดเผยว่า ได้รับรายงานว่า นายสมบัติ เมทะนี ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ภาพยนตร์และละครโทรทัศน์) ปี 2559 ได้ถึงแก่กรรมแล้ว เมื่อวันที่ 18 ส.ค. เวลา 07.05 น. ที่บ้านพักเลขที่ 8 ซอยสังคมสงเคราะห์ 6 แยก 2 เขตลาดพร้าว ด้วยโรคชรา สิริรวมอายุ 85 ปี โดยมีกำหนดการพระราชทานน้ำหลวงอาบศพวันที่ 18 ส.ค.เวลา 17.00น. และกำหนดสวดพระอภิธรรมศพ เป็นเวลา 7 วัน ระหว่างวันที่ 18-24 ส.ค. ที่ ศาลา3 วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร บางเขน กรุงเทพฯ และจะเก็บศพไว้บำเพ็ญกุศลเป็นเวลา 100 วัน ทั้งนี้ สวธ. ในฐานะหน่วยงานที่ดำเนินการยกย่องเชิดชูเกียรติศิลปินแห่งชาติ เมื่อศิลปินแห่งชาติเสียชีวิต ยังให้การช่วยเหลือด้านต่าง ๆ เกี่ยวกับการฌาปนกิจศพ คือ มอบเงินช่วยเหลือเมื่อเสียชีวิตเพื่อร่วมการบำเพ็ญกุศลศพ จำนวน 20,000 บาท และเงินช่วยเหลือค่าจัดทำหนังสือเพื่อเผยแพร่ผลงานเมื่อเสียชีวิตเท่าที่จ่ายจริงไม่เกิน 150,000 บาท และขอพระราชทานเพลิงศพให้ ตามระเบียบสวัสดิการของศิลปินแห่งชาติ
นายชาย กล่าวต่อไปว่า ในช่วงเวลาที่ สมบัติ เมทะนี แสดงเป็นพระเอกและได้รับความนิยมจนถึงขีดสุด ทำให้กินเนสส์บุ๊ก เวิลด์เรคคอร์ด บักทึกไว้ว่าเป็นนักแสดงที่รับบทพระเอกภาพยนตร์ที่มีผลงานมากที่สุดในโลก จำนวนมากถึง 617 เรื่อง ซึ่งเคยรับการแสดงพร้อมกันมากถึง 28 เรื่อง เริ่มต้นเข้าสู่วงการบันเทิง พ.ศ.2503 โดยรับบทพระเอกละครโทรทัศน์ ทางช่อง 7 ขาวดำ (ช่อง 5 ในปัจจุบัน) จากนั้น พ.ศ.2504 จึงหันไปแสดงภาพยนตร์เรื่องแรก คือ รุ้งเพชร ของกมลศิลปภาพยนตร์ มีผลงานแสดงภาพยนตร์ตั้งแต่ยุค 16 มม. ถึงยุคภาพยนตร์สโคป 35 มม. เสียงพากย์ในฟิล์มและซาวด์ออนฟิล์ม ผ่านการร่วมงานกับนักแสดงชั้นนำและผู้สร้าง ผู้กำกับของวงการบันเทิงไทยมามากมาย
ผลงานภาพยนตร์เด่น อาทิ 4 สิงห์อิสาน, เกาะสวาทหาดสวรรค์, ดินน้ำลมไฟ, เสือภูพาน เขี้ยวพยัคฆ์, ดวงตาสวรรค์, เรารักกันไม่ได้, เรือมนุษย์, คมแฝก, อีสานบ้านไร่, แม่ปิง, ภูตเสน่หา, รักเธอเสมอ, สวรรค์บ้านนา, เสือขาว, รักข้ามขอบฟ้า, ไม่มีวันที่เราจะพรากจากกัน, แม่อายสะอื้น, ทอง, พิศวาส, มัจจุราชสีน้ำผึ้ง, ใกล้รุ่ง, แผ่นดินของเรา, ชุมแพ, กุ้งนาง, ขุนศึก, ขุนเดช, บุเรงนอง, เมขลา, ฝนเหนือ, พ่อปลาไหล, อย่าลืมฉัน, พรุ่งนี้ฉันจะรักคุณ, แหกค่ายนรกเดียนเบียนฟู, สิงห์สั่งป่า, แม่นาคพระโขนง, แม่แตงร่มใบ, พันท้ายนรสิงห์ เป็นต้น และยังมีผลงานการสร้างและกำกับภาพยนตร์ หลายเรื่อง เช่น สลักจิตร, ไม่มีคำตอบจากสวรรค์, หนักแผ่นดิน, นักเลงเทวดา, นักเลงตาทิพย์, แม่แตงร่มใบ เป็นต้น งานแสดงละครโทรทัศน์ อาทิ โอ้ลูกรัก, เชลยศักดิ์, ทายาทอสูร, ละอองดาว, มัจจุราชสีน้ำผึ้ง, น้ำเซาะทราย, กระเช้าสีดา, ขุนศึก, แม่นากพระโขนง, เทวดาเดินดิน, แสนแสบ, บัลลังก์เมฆ, ชื่นชีวานาวี, สงครามเก้าทัพ, ปู่โสมเฝ้าทรัพย์, สะใภ้ไกลปืนเที่ยง เป็นต้น
อธิบดี สวธ. กล่าวด้วยว่า ตลอดช่วงเวลาของการเป็นนักแสดง สมบัติ เมทะนี ประสบความสำเร็จได้รับรางวัลเกียรติยศ มากมาย อาทิ รางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี ในฐานะผู้แสดงนำฝ่ายชายจากเรื่องบางระจัน (2508) มือขวาอาถรรพ์ (2534) รางวัลชมรมวิจารณ์บันเทิง ในฐานะดาราประกอบชาย จากเรื่องฟ้าทะลายโจร (2543) รางวัลคนดีเพชรสยาม จากมหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม (2545) รางวัลเกียรติคุณแห่งชีวิต กินรีทองคำ จากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ร่วมกับสมาคมการท่องเที่ยวแห่งโลก ในงานเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติกรุงเทพฯ พ.ศ. 2549 นับได้ว่า สมบัติ เมทะนี เป็นอัญมณีล้ำค่า “พระเอกตลอดกาล” ของวงการบันเทิงไทย มีส่วนในการสร้างยุคทองของภาพยนตร์ไทยให้ปรากฏในสังคมอย่างสง่าผ่าเผย และยังคงความโดดเด่นของความเป็นพระเอกในหัวใจของมหาชนมาโดยตลอด ดำรงชีวิตนักแสดงที่มีคุณภาพตลอดระยะเวลายาวนานเกือบ 6 ทศวรรษ
