คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์ ได้นำคณะอาจารย์ บุคลากร และนักศึกษาของมหาวิทยาลัย เดินทางเข้าศึกษาดูงานการปลูกทุเรียนระยะชิด ณ ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี (ห้วยสะพานหิน) เมื่อวันก่อน

ซึ่งศูนย์แห่งนี้ได้มีการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการปลูกพืชที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ และช่วยเกษตรกรในการลดต้นทุนด้านการผลิตในหลากหลายชนิดพืช เพื่อขยายผลสู่การนำไปใช้ของเกษตรกร ซึ่งการปลูกทุเรียนในระยะชิด ก็เป็นเรื่องหนึ่งที่ศูนย์ฯ แหล่งทำการศึกษาและประสบความสำเร็จ ได้รับคำตอบที่ดีที่สามารถขยายสู่การนำไปใช้ประโยชน์ของเกษตรกร

โดยทางศูนย์ฯ ได้เริ่มต้นจากการทดลองปรับระยะต้นทุเรียนที่ปลูกให้แคบที่สุด คือ 3 เมตร x ระยะระหว่างแถว 13 เมตร ปลูกในแนวทิศเหนือใต้ ซึ่งเป็นแนวของแถวขวางทางขึ้นลงของดวงอาทิตย์ หรือเท่ากับ 42 ต้นต่อพื้นที่ 1 ไร่ เพื่อให้สะดวกต่อการนำเครื่องจักรกลเกษตรเข้าจัดการได้ มีการจัดทรงต้นแบบคล้าย ๆ กับการยืนกางแขน ด้วยการตัดแต่งกิ่งให้เหลือเฉพาะที่อยู่ในแนวทิศตะวันออกตก ทำมุมกับต้น 60 องศา พร้อมควบคุมจำนวนกิ่งเพื่อให้ติดลูกไม่เกิน 10-12 กิ่ง ต่อ 1 ต้น และจำกัดความสูงของต้นไม่เกิน 4-4.5 เมตร
 
กับอีกรูปแบบหนึ่ง คือ การจัดการแบบสวนแนวตั้ง มีระยะห่างของต้น 4 เมตร x ระหว่างแถว 7 เมตร หรือเท่ากับ 60 ต้นต่อพื้นที่ 1 ไร่ จัดทรงพุ่มเป็นรูปทรงต่าง ๆ เช่น ทรงพีระมิด แบบปล่อยตำแหน่งกิ่งให้เป็นไปตามธรรมชาติ และตำแหน่งกิ่งแบบบันไดเวียน และทรงสี่เหลี่ยม ตำแหน่งกิ่งตามธรรมชาติและตำแหน่งกิ่งแบบบันไดเวียน

อีกทรงคือแบบแกนปั่นด้ายเรียว โดยไว้จำนวนกิ่งตั้งแต่ 15-20 กิ่งต่อ 1 ต้นเป็นอย่างน้อย และจำกัดความสูงไม่เกิน 5-5.5 เมตร ทั้งนี้ การจัดการ 2 แบบเป็นการเน้นจัดการโครงสร้าง เพื่อเพิ่มจำนวนต้นและมีศักยภาพการให้ผลผลิตสูงสุด

พร้อมการปลูกเป็นเนินดินลูกฟูก ด้วยการยกสูงจากพื้นขึ้นมาประมาณ 30-50 เซนติเมตร เป็นอย่างน้อย และกว้างประมาณ 3 เมตร เพื่อการระบายน้ำและถ่ายเทอากาศที่ดี ส่วนการจัดการให้น้ำให้ปุ๋ยและการดูแลอื่น ๆ เป็นไปตามปกติ ซึ่งพบว่าหลังปลูก 2 ปีครึ่งถึง 3 ปีทุเรียนเริ่มออกดอกและติดผลในกิ่งที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1 นิ้วขึ้นไป แต่ที่ทางศูนย์แนะนำคือให้เริ่มไว้ลูกได้เต็มที่เมื่อทุเรียนมีอายุ 4 ปีแล้ว เพื่อสร้างต้นให้สมบูรณ์แข็งแรงก่อน 

พร้อมกันนี้หากเกษตรกรใช้ระบบการจัดการสวนแบบเกษตรเชิงประณีต มีการตัดแต่งกิ่งโดยเลือกไว้กิ่งที่มีศักยภาพการให้ผลผลิตสูง ให้ทุเรียนสะสมอาหารได้เต็มที่จากแสงส่องผ่านได้ทั่วถึงทั้งทรงพุ่ม การให้น้ำให้ปุ๋ยและการดูแลอย่างเหมาะสม ตรงช่วงเวลาที่พืชมีความต้องการ จะส่งผลต่อการให้ผลผลิตที่เฉลี่ย 4 ผลขึ้นไปต่อ 1 กิ่ง หรือไม่น้อยกว่า 40-48 ผลต่อ 1 ต้น หรือประมาณ 1,680-2,016 ผลต่อพื้นที่ปลูก 1 ไร่ โดยปลูกระยะชิด 3×13 เมตร และเฉลี่ย 2 ผลขึ้นไปต่อ 1 กิ่ง หรือไม่น้อยกว่า 30-40 ผลต่อ 1 ต้น หรือ 1,800-2,400 ผล/ต่อพื้นที่ปลูก 1 ไร่ โดยปลูกด้วยระบบสวนแนวตั้ง 4×7 เมตร

และการจัดการสวนด้วยระบบดังกล่าวจะช่วยเกษตรกรลดปัญหาการใช้แรงงานคนได้มากขึ้น และสามารถนำเครื่องจักรกลเกษตรเข้ามาแทนได้ การทำงานง่ายขึ้นและลดขั้นตอน ทั้งยังไม่ค่อยเกิดโรคระบบรากในทุเรียน ทำให้ลดการใช้ยาและสารเคมีในการป้องกันกำจัดได้มากขึ้น ซึ่งนั่นก็คือการลดต้นทุนที่เป็นกอบเป็นกำสำหรับเกษตรกร แถมสุขภาพก็จะดีขึ้นอีกต่างหาก.