โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตั้งอยู่ใจกลางดินแดนสามเหลี่ยมทองคำ ซึ่งในอดีตเป็นแหล่งผลิตและค้ายาเสพติดระดับโลก ริเริ่มโดย สมเด็จย่า สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ดำเนินการโดยมูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์ ตั้งแต่ พ.ศ. 2531 ครอบคลุมพื้นที่ 29 หมู่บ้าน ในอำเภอแม่ฟ้าหลวง และอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ประกอบด้วยประชากรประมาณ 11,000 คน จาก 6 กลุ่มชาติพันธุ์ ได้แก่ อาข่า ลาหู่ ไทใหญ่ ไทลื้อ ลัวะ และจีนยูนนาน

คนในพื้นที่ส่วนใหญ่อยู่อย่างแร้นแค้น ไม่มีสัญชาติ ไม่มีสาธารณูปโภคพื้นฐานใด ๆ และไม่ได้รับการศึกษา ผู้คนต้องเลี้ยงชีพอย่างไร้ทางเลือกด้วยการตัดไม้ทำลายป่า ปลูกฝิ่น ค้ายาเสพติด และค้าประเวณีเพื่อความอยู่รอด พื้นที่ส่วนใหญ่จึงเป็นภูเขาหัวโล้น เพราะป่าไม้ถูกแผ้วถางเพื่อทำไร่หมุนเวียน อีกทั้งในพื้นที่ยังมีกองกำลังติดอาวุธหลายกลุ่ม

สมเด็จย่าทรงเล็งเห็นว่า ต้นเหตุของปัญหาต่าง ๆ เหล่านี้คือ ความยากจน และการขาดโอกาส ทรงมีพระราชดำรัสว่า “ไม่มีใครอยากเป็นคนไม่ดี แต่ที่เขาไม่ดี เพราะขาดโอกาสและทางเลือก”

โครงการพัฒนาดอยตุงฯ จึงแก้ไขปัญหาด้วยแนวทางที่ยึดคนเป็นศูนย์กลางและพัฒนาอย่างครบวงจรทั้งด้านสุขภาพ อาชีพ รายได้ การศึกษา และสิ่งแวดล้อม

“ช่วยเขา ให้เขาช่วยตัวเขาเอง” คือหัวใจหลักของการพัฒนาที่ดอยตุง เพื่อให้ “คนกับป่าอยู่ร่วมกันอย่างพึ่งพาและยั่งยืน” โดยฝึกฝนทักษะอาชีพ และสร้างรายได้ที่มั่นคงให้แก่คนทุกกลุ่มในพื้นที่ผ่านธุรกิจเพื่อสังคม 5 ประเภท ได้แก่ หัตถกรรม เกษตร อาหารแปรรูป คาเฟ่ และท่องเที่ยว เป็นการมอบโอกาสให้คนดอยตุง ได้สร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์และบริการที่มีคุณภาพสู่สายตาชาวโลกอย่างเต็มภาคภูมิ ทั้งยังเป็นต้นแบบการพัฒนาที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง

เทศกาลแห่งรอยยิ้มและความสุขส่งท้ายปี “สีสันแห่งดอยตุง” ในปีนี้ซึ่งครบรอบ 50 ปี มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ เดินหน้าปลูกป่า ปลูกคน จึงมาในธีม “Future Forest” หรือ ป่าของวันพรุ่งนี้ เพื่อชักชวนให้ทุกคนกลับมาทบทวนความสัมพันธ์ของ “คน” กับ “ป่า” และร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการดูแลรักษาผืนป่า ทั้งยังเป็นงานที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกเป็น “ศูนย์” เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ไม่ใช้ถุงพลาสติก เน้นใช้บรรจุภัณฑ์ที่ย่อยสลายได้ และวัสดุจากธรรมชาติ

มาสูดอากาศบริสุทธิ์ในป่าธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์เต็มพื้นที่บนดอยตุง ชมสวนดอกไม้วิวพาโนรามา หลากหลายพันธุ์นับ 100 ชนิด อาทิ ดอกบีโกเนีย, ดอกเทียนนิวกินี, ลิ้นมังกร, ดอกรักเร่ เป็นต้น ในสวนแม่ฟ้าหลวงที่มีการจัดแลนด์สเคปสวนเป็นรูปจำลองลายผ้าชนเผ่าต่าง ๆ ที่อยู่ในพื้นที่ดอยตุง

ลิ้มรสอาหารชนเผ่าสุดอร่อย อาทิ ยำข้าวฟืน เมนูเด็ดของชาวไทใหญ่ ของหวานกินอร่อยในหน้าหนาวอย่างข้าวปุ๊กปิ้งโรยนํ้าตาลอ้อย ไอศกรีมวานิลลาดอยตุงที่มาคู่กับข้าวปุ๊ก เฟตตูชินีแกงฮังเลหมู และเครื่องดื่มสูตรพิเศษจากร้านค้าชุมชนและครัวตำหนัก

พร้อมช้อปสินค้าหัตถกรรม สินค้าแฟชั่นงานฝีมือชาวไทยภูเขาแบบดั้งเดิมและแบบประยุกต์ รวมถึงงานหัตถกรรมดีไซน์มีเอกลักษณ์ และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมของร้านดอยตุงไลฟ์สไตล์ ตลาดสินค้าชนเผ่า ผักผลไม้ตามฤดูกาล ไม้ประดับ

สนุกไปกับกิจกรรมเวิร์กช็อปสุดน่ารักเอาใจสายรักธรรมชาติ อาทิ สอนปั้นเซรามิกโดยช่างปั้นดอยตุงผู้เชี่ยวชาญ ที่เมื่อปั้นเสร็จสามารถนำกลับไปฝากเพื่อนได้ หรือทำโปสต์การ์ดจากใบไม้และดอกไม้แห้งที่ร่วงหล่นในสวนแม่ฟ้าหลวงให้กลายเป็นงานฝีมือที่สร้างด้วยหัวใจ

ชมการแสดงชนเผ่า ดนตรี และแฟชั่นโชว์โดยชาวดอยตุง ที่จะมาสร้างสีสันและรอยยิ้ม ถ่ายรูปกับครอบครัว “โตยักษ์” สัตว์มงคลตามความเชื่อของชาวไทใหญ่ 1 ใน 6 ชนเผ่าบนดอยตุง สัตว์แห่งความโชคดีในตำนานถูกสร้างสรรค์มาเป็นประติมากรรมสื่อผสม พร้อมสัมผัสรอยยิ้มจากชาวดอยตุง

นอกจากนี้แล้วอย่าลืมสถานที่ท่องเที่ยวหลัก 4 แห่ง บนดอยตุง ได้แก่ พระตำหนักดอยตุง “บ้านที่ดอยตุง” ของสมเด็จย่า ที่ประทับเมื่อเสด็จมาทรงงานกับสถาปัตยกรรมที่ผสมผสานระหว่างศิลปะล้านนากับชาเลต์แบบสวิส สวนแม่ฟ้าหลวง อดีตจุดพักของกองคาราวานฝิ่น นํ้ายาทำเฮโรอีน และอาวุธสงครามของเส้นทางลำเลียงยาเสพติด สวนภูมิทัศน์ขนาด 32 ไร่ ที่มีไม้ดอกไม้นานาพันธุ์สวยงามตลอด 365 วัน ที่ผลัดเปลี่ยนไปตามฤดูกาล หอแห่งแรงบันดาลใจ และ สวนรุกขชาติแม่ฟ้าหลวง (ดอยช้างมูบ) อดีตพื้นที่ปลูกฝิ่นผืนใหญ่ที่สุดบนดอยตุงขนาด 63 ไร่ ที่มีความสมบูรณ์ทางธรรมชาติริมชายแดนไทย-เมียนมา จุดสูงสุดของเทือกเขานางนอน จะให้ฟินมากขึ้นหากจองเข้าพักที่ “ดอยตุงลอดจ์” แล้วตื่นเช้ามาพบกับสายหมอกที่มาทักทายถึงหน้าประตูห้อง

มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์ ชวนเที่ยวงาน “สีสันแห่งดอยตุง ครั้งที่ 9” เทศกาลแห่งความสุขบนถนนคนเดินท่ามกลางลมหนาวบนดอยตุง เพื่อเปิดโอกาสให้ชาวบ้านในชุมชนได้พัฒนาศักยภาพ และเรียนรู้กระบวนการในการเป็นเจ้าของธุรกิจชุมชน สามารถพึ่งตัวเองได้ ตลอดจนอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณี 6 ชนเผ่าในชุมชน ผ่านกิจกรรมร้านค้าชนเผ่า ในระหว่างธันวาคม 2565-เดือนมกราคม 2566 ทุกวันเสาร์-อาทิตย์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์ เริ่มศุกร์ที่ 2 ธันวาคม 2565 ถึง 29 มกราคม 2566 ตั้งแต่เวลา 08.00-18.00 น. ณ โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ติดตามข่าวสารได้ที่ www.facebook.com/DoiTungClub

อธิชา ชื่นใจ