ช่วงนี้ผมถูกเชิญไปร่วมกิจกรรมปัจฉิมนิเทศของมหาวิทยาลัยต่าง ๆ เพื่อเตรียมความพร้อม และเล่าให้น้อง ๆ ฟังว่าเขาจะต้องเตรียมตัวอย่างไรเพื่อเข้าสู่ตลาดแรงงานที่เต็มไปด้วยเหล่าพี่ ๆ ที่เป็นเอเลียนจากศตวรรษที่ 20 ที่จริงแล้วผมก็ใช้โอกาสนี้เรียนรู้ Mindset ของเหล่าอาจารย์ไปพร้อมกัน และสังเกตความเปลี่ยนแปลงของเหล่าอาจารย์ว่า ถ้าคนไหนไม่เป็นนํ้าเต็มแก้ว และเห็นนักศึกษาเป็นศูนย์กลางตามที่ชอบกล่าวไว้ใน Vision/Misson ของมหาวิทยาลัย อาจารย์เหล่านั้นจะเป็น Change Agent ที่ยอดเยี่ยมในอนาคต สิ่งที่รวบรวมจากเสียงสะท้อนของน้อง ๆ ได้แก่

1. น้อง ๆ รุ่นใหม่สนใจทำงานอิสระ อยากทำธุรกิจของตัวเองมากกว่าการไปสมัครเป็นพนักงานขององค์กรใหญ่ ๆ ความมั่นคงในชีวิตการทำงานมีความหมาย น้อยกว่าความท้าทาย และอิสรภาพในการค้นพบโลกที่พวกเขาต้องการ… คำถามคือ มหาวิทยาลัยสอนเรื่องความท้าทายและความสามารถในการเป็นผู้ประกอบการเพียงพอหรือไม่ อาจารย์มีประสบการณ์จริงมากน้อยแค่ไหน

2. นักศึกษาที่จบใหม่ ต้องการทุนในการเริ่มธุรกิจของตัวเอง… คำถามคือ เกือบทุกมหาวิทยาลัยมีศูนย์บ่มเพาะ ศูนย์นวัตกรรม ศูนย์ผู้ประกอบการ มีโครงการผู้ประกอบการนวัตกรรมที่ได้ทุนจาก กระทรวง อว. NIA และกองทุนต่าง ๆ มากมาย หลายมหาวิทยาลัย มีกองทุนสำหรับการร่วมลงทุนกับนักศึกษาด้วย แต่กลไกเหล่านั้นทำงานได้จริง อย่างมีประสิทธิภาพหรือเปล่า หรือแค่เป็น Show Case

3. นักศึกษาชุดนี้มีจุดอ่อน ที่อาจารย์หลายท่านอาจจะลืมไปแล้ว ว่าน้อง ๆ เรียน online ตั้งแต่ช่วง Covid-19 มาราว 3 ปี อาจารย์บางท่านยังจำหน้าน้อง ๆ ไม่ได้ น้อง ๆ จำหน้าเพื่อนร่วมชั้นไม่ได้ หรือแทบไม่คุ้นกับรุ่นพี่รุ่นน้องร่วมคณะ และร่วมมหาวิทยาลัยเลย… คำถามคือ น้อง ๆ มีความสามารถในการทำงานกับมนุษย์ การเข้าสังคม การปรับตัวในที่ทำงาน ความสามารถในการใช้ความรู้ และทักษะที่เรียนออนไลน์ไปใช้จริงได้หรือไม่… คำถามคือมหาวิทยาลัยมีวิธีตรวจสอบความสามารถเหล่านั้นอย่างไร และมีบริการเสริมเพื่อพัฒนาสิ่งที่นักศึกษายังขาดคุณสมบัติอยู่หรือไม่

4. นักศึกษาชุดนี้ มีความสนใจเรื่องความยั่งยืนมาก และสถานประกอบการก็มีความต้องการบุคลากรที่มีความรู้ความสามารถเรื่องความยั่งยืนมาเสริมทีมเช่นกัน… คำถามคือ มหาวิทยาลัยได้สอนน้อง ๆ ไว้ดีเพียงพอหรือยัง

นี่คือคำถามที่กำลังรอคำตอบ การเตรียมความพร้อมนักศึกษาก่อนเข้าสู่ตลาดแรงงาน น่าจะมีความสำคัญไม่แพ้งานพิธีรับปริญญา… มหาวิทยาลัยต่าง ๆ ได้คิดทบทวนเรื่องเหล่านี้มากน้อยแค่ไหน หรือยังคิดเหมือนเดิม.