เป็นอีกหนึ่งเคสที่น่าตื่นตกใจ ภายหลังจากล่าสุดเมื่อวันที่ 19 ก.พ. แฟนเพจด้านการแพทย์ชื่อดังอย่าง “Tensia” ได้ออกมาเผยข้อมูลเคสผู้ป่วยหญิงที่ถูกวินิจฉัยว่าปอดทะลุช่วงเป็นเมนส์ ก่อนที่ตรวจเจอว่า “เยื่อบุมดลูก” เกาะกระจายเต็มผิวกะบังลมและปอด
โดยทางเพจได้ระบุว่า “หญิง 34 ปี เหนื่อยและเจ็บอกขวาทันทีทันใด เป็นช่วงมีเมนส์ แพทย์วินิจฉัยปอดขวาทะลุ ส่องกล้องพบ เยื่อบุมดลูก เกาะกระจายเต็มผิวกะบังลมและปอด” โดยเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) คือมีการโตของเยื่อบุนอกมดลูก โตตามรอบเดือน สลายตามรอบเดือน แล้วสร้างการอักเสบให้จุดที่มันโต วนแบบนี้ไปเรื่อยๆ ส่วนใหญ่เป็นแถวรังไข่ และอุ้งเชิงกราน แต่คราวนี้มันมาถึงปอด
หญิง 34 ปี มีอาการปวดประจำเดือนและปวดระหว่างมีเพศสัมพันธ์มาตั้งแต่อายุ 20 แล้ว ช่วงใกล้ๆ นี้เคยปอดขวาทะลุมาแล้ว 3 รอบ และมักจะเป็นช่วงที่มีประจำเดือน ซึ่งแค่พักก็หายได้เอง รอบนี้มาด้วยเหนื่อย+เจ็บอกขวาขึ้นมาทันทีทันใด ออกแรงหรือหายใจเข้าแล้วเจ็บมากขึ้น แพทย์ทำเอกซเรย์ดังภาพ พบปอดขวาแฟบลง (ลูกศรสีแดงคือแนวขอบของปอดที่หดลงมา) บ่งบอกว่ามีภาวะปอดทะลุ (Pneumothorax) เกิดทางเชื่อมระหว่างโพรงอากาศในปอด กับช่องเยื่อหุ้มปอด (Pleural cavity) ลมได้เข้าไปยังช่องเยื่อหุ้มปอด ทำให้ปอดสูญเสียในการสร้างความดันในขยายปอด
ตรวจอัลตราซาวด์ก็พบจุด (nodule) หลายจุดอยู่ที่เยื่อระหว่างช่องคลอดกับลำไส้ตรง (Rectovagial septum) แพทย์ได้ใส่สายระบายลม (Chest tube) เพื่อระบายลมออกจากเยื่อหุ้มปอด และวางแผนผ่าตัด แพทย์วินิจฉัยว่าน่าจะมีภาวะเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่เยื่อกั้นช่องคลอดกับไส้ตรง และน่าจะมีที่ปอดด้วย เป็นต้นเหตุให้ปอดรั่วหลายครั้ง เพราะมันโตและอักเสบจนทะลุเรื่อยมา
สุดท้ายจึงได้ส่องกล้อง (VATS) พบหย่อมเยื่อบุมดลูกกระจายเต็มผิวกะบังลม และฝั่งปอด แพทย์ได้ใช้เครื่องจี้ไฟฟ้า จี้ออกจนหมด แล้วปิดช่องเยื่อหุ้มปอด (Pleurodesis) เพื่อไม่ให้ปอดทะลุอีก เรียกภาวะปอดรั่วตอนมีประจำเดือนว่า Catamenial pneumothorax เป็นหนึ่งในภาวะแทรกซ้อนของภาวะเยื่อบุมดลูกเจริญที่ปอด ที่หาได้ยากมาก แต่เป็นทีก็สยองทุกเดือนไม่รู้จะเหนื่อยจี๊ดขึ้นมาอีกหรือไม่ค่ะ
นอกจากนี้ ทาง “Tensia” ยังระบุเพิ่มด้วยว่า เคสดังกล่าวมาจากประเทศเวเนซุเอลาค่ะ ปี 2020 ซึ่งจริงๆ ในไทยก็เจออยู่เรื่อยๆ ค่ะ มีคนที่เคยเป็นหลายท่าน เคยมาบอกประสบการณ์ไว้ในโพสต์เยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ก่อนหน้านี้หลายคนเลยค่ะ “เคสนี้เป็นภาวะเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ค่อนข้างกระจายมากค่ะ คือเป็นในอุ้งเชิงกรานด้วย ทำให้ปวดท้องเมนส์ทรมานทุกเดือน เวลามีเพศสัมพันธ์ ตรงเยื่อกั้นของช่องคลอดที่มีเยื่อบุมดลูกอักเสบอยู่ ก็จะเจ็บรุนแรงขึ้นมา คราวนี้มีการกระจายไปถึงช่องเยื่อหุ้มปอด เกาะตามผิวกะบังลมและผิวปอด โตตามรอบเดือน พอถึงช่วงมีเมนส์ ฮอร์โมนเพศดรอปลง เยื่อบุมดลูกในมดลูกและปอด มันก็สลายพร้อมกัน”
“แต่ที่ปอดมันอยู่ผิดที่ มันระบายไปไหนไม่ได้ ซากเซลล์ที่ตายก็เหนี่ยวนำให้เม็ดเลือดขาวมาจับกิน แล้วหลั่งสารก่ออักเสบ ยิ่งอักเสบ ยิ่งทำให้เยื่อหุ้มปอดถูกทำลาย จนทะลุ” ปกติช่องเยื่อหุ้มปอดเป็นช่องปิด แรงดึงของปอดและผนังทรวงอก ถ่างให้ช่องนี้มีความดันติดลบ (Negative pleural pressure) ซึ่งความดันที่ติดลบนี้แหละ ช่วยถ่างให้ปอดขยายไว้ พอหายใจเข้าทรวงอกก็จะยิ่งถ่างช่องเยื่อหุ้มปอด สร้างความดันลบที่มากขึ้น เลยทำให้เกิดแรงถ่างขยายปอดในที่สุด
แต่พอมีการรั่วเกิดขึ้น ช่องเยื่อหุ้มปอดไม่เป็นช่องปิดอีกต่อไป ลมจากถุงลมรั่วสู่ช่องนี้ ความดันเป็นลบจึงหายไป ขาดความดันที่คอยถ่างปอด ปอดเลยแฟบค่ะ เวลาหายใจเข้า ก็สร้างความดันลบไม่ได้ เพราะพอช่องนี้ขยายตัว ลมจากถุงลมก็จะมาแทนที่ทันที คนไข้เลยหายใจเหนื่อย และเจ็บเพราะแผลมันถ่างขยาย
ปกติแล้วเวลาปอดรั่ว ถ้าใหญ่มากพอ แพทย์จะใส่สายระบายลมที่ออกแบบมาให้อากาศไหลผ่านได้ทางเดียว (One-way valve) คือจากช่องเยื่อหุ้มปอดไปยังถังด้านนอก เพื่อทำให้เยื่อหุ้มปอดความดันติดลบอีกครั้ง แล้วรอให้เยื่อมันสมานเอง “แต่เคสนี้ถึงแม้มีแนวโน้มจะสมานเองเหมือน 3 ครั้งที่แล้ว แต่ถ้าปล่อยก็คงรั่วต่อ จึงผ่าตัดเข้าไปทำลายจุดที่มีเยื่อบุมดลูกทั้งหมดในช่องปอดค่ะ”..
ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก @Tensia
