ชุมชนบ้านต่อแพ ต.แม่เงา อ.ขุนยวม จ.แม่ฮ่องสอน เป็นชุมชนชาวไทใหญ่ ที่ยังคงรักษาวิถีชีวิต วัฒนธรรม ประเพณีที่งดงามอยู่คู่กับชุมชนอย่างเหนียวแน่น

“จุดเช็กอิน” ของชุมชนแห่งนี้ ที่ผู้มาเยือนสามารถถ่ายภาพสวยๆแชร์ลงเฟสบุ๊ค, อินสตาแกรม ได้อย่างไม่แพ้ที่ใด แถมยังถือว่าเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชนด้วย นั่นก็คือ “วัดต่อแพ” ซึ่งเป็นวัดเก่าแก่ ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2463 มีศาลาการเปรียญ อาคารสถาปัตยกรรมพม่าผสมไทใหญ่ที่สวยงาม และยังมีสภาพสมบูรณ์ ก่อสร้างด้วยไม้สักทั้งหลัง หลังคามีหลายชั้นแยกออกจากกันเป็นหลังๆ มุงด้วยสังกะสีที่สลักลวดลายสวยงาม ภายในวัดต่อแพ มีวัตถุโบราณล้ำค่าหลายชิ้น เช่น ผ้าม่านเก่าแก่อายุกว่า 150 ปี, ธรรมาสน์สร้างใน พ.ศ. 2464, พระพุทธรูปเก่าแก่ล้ำค่าอีกหลายองค์ เป็นต้น

ภายในพื้นที่วัดต่อแพ ยังมีการจัดตั้ง ศูนย์เรียนรู้การ “ต้องลาย” หรือ การฉลุลายสังกะสีแบบไทใหญ่ (ปานซอยไตผสมพม่า) ซึ่งเป็นงานฝีมือที่ใกล้จะสูญหายไปแล้ว ซึ่งคำว่า “ปานซอย” เป็นชื่อภาษาท้องถิ่น จ.แม่ฮ่องสอน หมายถึง การฉลุลวดลายลงบนแผ่นโลหะ ในอดีตนิยมใช้เป็นของตกแต่งประดับวัด ซุ้มเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดิน วัสดุที่ใช้ทำมักมาจากโลหะ เช่น สังกะสี แต่ปัจจุบันใช้อลูมิเนียมกันมากขึ้น การผลิตจะต้องใช้ช่างที่มีความสามารถและความชำนาญในด้านนี้โดยเฉพาะ โดยไม่มีการใช้เครื่องจักรกลใดๆ เพื่อคงไว้ซึ่งการอนุรักษ์วัฒนธรรมศิลปะอันเก่าแก่ที่สืบทอดกันมายาวนานของชาวแม่ฮ่องสอน

นอกจากนี้ที่วัดต่อแพยังมีแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญ คือ พิพิธภัณฑ์วัดต่อแพ ที่เก็บรวบรวมสิ่งของเก่าแก่ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ไว้ให้ผู้ที่สนใจได้เข้าไปศึกษาอีกด้วย 

………………………………………….

คอลัมน์ : จุดเช็กอิน…ยลถิ่นชุมชน