ผู้ป่วยโควิด-19 หลายคนมักจะมีอาการหายใจมีเสียงครืดคราด หรือรู้สึกว่ามีเสมหะในทางเดินหายใจ หรือไอแบบมีเสมหะอยู่ตลอดเวลา จนส่งผลให้การหายใจเพื่อเอาออกซิเจนเข้าสู่ร่างกายไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอ จึงจำเป็นมากที่ผู้ป่วยต้องกำจัดเสมหะเหล่านี้ออกจากทางเดินหายใจ ซึ่ง นพ.จินดา โรจนเมธินทร์ ผอ.โรงพยาบาลราชวิถี กรมการแพทย์ แนะนำว่า สามารถทำได้หลายวิธี…
วิธีที่ 1 การไอเพื่อระบายเสมหะ ในผู้ป่วยที่ไม่มีโรคประจำตัว ดังนี้ 1. นั่งบนเก้าอี้ โน้มตัวไปทางด้านหน้าเล็กน้อย และหายใจเข้า-ออกปกติ 3-5 ครั้ง 2. หายใจเข้าลึกเต็มที่จนสุด โดยเน้นให้ชายโครงบานออก 3. กลั้นหายใจไว้ 3 วินาที พร้อมกับเกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้อง 4. ให้อ้าปากกดคางลง ทำปากเป็นรูปวงกลม พร้อมไอออกแรงๆ และยาวจนสุดลมหายใจออก 5. พักด้วยการหายใจเข้า-ออก ปกติ 3-5 ครั้ง
วิธีที่ 2 การระบายเสมหะด้วยวิธีถอนหายใจออกแรง ทำในกรณีที่มีโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง หอบหืด สามารถทำได้ดังนี้ 1. นั่งบนเก้าอี้ โน้มตัวไปทางด้านหน้าเล็กน้อย และหายใจเข้า-ออกปกติ 3 ครั้ง 2. หายใจเข้าปกติ จากนั้นพ่นลมหายใจออกจากคอผ่านทางปากแรงๆ (อ้าปากกดคางลง ทำปากเป็นรูปวงกลม) พร้อมกับเกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้อง จนหายใจออกสุด ทำซํ้า 3 ครั้ง 3. หายใจเข้า-ออกปกติ 3 ครั้ง จนหายเหนื่อย 4. อาจทำซํ้า 3-4 รอบ
วิธีที่ 3 การระบายเสมหะด้วยการหายใจเป็นวงจร active cycle of breathing technique (ACBT) เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีปัญหาทางเดินหายใจที่ไม่สามารถออกแรงมาก จนเหนื่อยเกินไปได้ สามารถทำได้โดย 1. นั่งบนเก้าอี้ในท่าที่สบายและผ่อนคลาย 2. หายใจเข้า-ออกปกติ 5-10 วินาที 3. หายใจเข้าให้สุด โดยเน้นให้ซี่โครงบานออกและหายใจออกสุด 4. หายใจเข้าออกปกติ จากนั้นถอนหายใจออกทางปาก (อ้าปากกดคางลงทำปากเป็นรูปวงกลม) พร้อมกับเกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้อง กระทั่งหายใจออกสุด ทำซํ้า 3 ครั้ง และกลับมาหายใจเข้า-ออกปกติ 3 ครั้ง 5. หายใจเข้า-ออก ปกติ 5-10 วินาที จนหายเหนื่อย เป็นต้น
สิ่งสำคัญคือ เพื่อการแพร่กระจายของเชื้อระหว่างการระบายเสมหะ ต้องใส่หน้ากากอนามัยให้กระชับใบหน้าทุกครั้งขณะไอหรือถอนหายใจแรง ระหว่างการฝึกท่านควรนั่ง อยู่ห่างจากผู้อื่นอย่างน้อย 2 เมตร และหากไอแล้วมีเสมหะออกมาด้วยให้ บ้วนเนื้อเสมหะใส่กระดาษชำระจากนั้นทิ้งใส่ถุงพลาสติกพร้อมมัดปากถุงให้เรียบร้อย
ข้อควรระวังที่สำคัญระหว่างการฝึกระบายเสมหะ หากมีอาการเหนื่อยหอบมาก หน้ามืด วิงเวียนศีรษะคล้ายจะเป็นลม หายใจสั้นหรือถี่มากๆ ควรพักด้วยการหายใจเข้าออกปกติจนกระทั่งไม่มีอาการดังกล่าวแล้วจึงเริ่มฝึกต่อ จำนวนครั้งในการฝึกต่อวันขึ้นกับปริมาณเสมหะของแต่ละบุคคลด้วย.
คอลัมน์ : คุณหมอขอบอก
เขียนโดย : อภิวรรณ เสาเวียง
