สเปน คือผู้ผลิตผักและผลไม้รายใหญ่ที่สุดของสหภาพยุโรป (อียู) โดยพืชผลในฟาร์ม ต่างได้รับน้ำจากแม่น้ำเทกัส ซึ่งอยู่ห่างออกไปทางเหนือหลายร้อยกิโลเมตร แต่เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ และพื้นที่ราว 3 ใน 4 ของประเทศ เสี่ยงต่อการกลายสภาพเป็นทะเลทราย รัฐบาลจึงตัดสินใจจำกัดการไหลของน้ำในแม่น้ำเทกัส ที่ไหลไปยังภูมิภาคเลบันเต ทางตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศ
สิทธิในการผันน้ำจากแม่น้ำเทกัส ซึ่งพาดผ่านโปรตุเกส ก่อนที่จะไหลลงสู่มหาสมุทรแอตแลนติก กลายเป็นประเด็นร้อนแรงทางการเมืองในสเปน
แม้ภูมิภาคเลบันเตจะกลายเป็นแหล่งเพาะปลูกพืชขนาดใหญ่ที่สุดของยุโรป และมีแรงงานนับแสนคนในธุรกิจต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งสร้างรายได้ให้สเปนมากกว่า 3,000 ล้านยูโรต่อปี (ราว 112,000 ล้านบาท) แต่ในปัจจุบัน แม่น้ำเทกัสกำลังเสื่อมโทรมในหลายพื้นที่ เนื่องจากการขยายพื้นที่ชลประทานแบบไม่มีการควบคุม
ด้านสำนักงานอุตุนิยมวิทยาแห่งชาติของสเปน (เอเมต) ระบุว่า นับตั้งแต่มีการเริ่มโครงการถ่ายเทน้ำ “เทกัส-เซกุรา” อุณหภูมิเฉลี่ยของสเปนสูงขึ้น 1.3 องศาเซลเซียส อีกทั้งรัฐบาลยังประมาณการว่า อัตราการไหลของแม่น้ำเทกัสลดลง 12% ในช่วงเวลาเดียวกัน และอาจร่วงถึง 40% ภายในปี 2593
ในภูมิภาคกัสติยา-ลามันชา ทางตอนกลางของสเปน พื้นที่ซึ่งน้ำของแม่น้ำเทกัส ถูกสูบออกไปทางใต้ ผลกระทบของการสูญเสียน้ำปริมาณมาก ปรากฏให้เห็นอย่างชัดเจนเป็นเวลาหลายปี ดังเช่นทะเลสาบเทียม ที่รู้จักกันในชื่อ “ทะเลแห่งกัสติยา” ที่กลายสภาพจนดูเหมือนทะเลทราย
ภาครัฐต้องการลดการถ่ายเทน้ำราว 1 ใน 3 ส่วน ยกเว้นในช่วงที่มีฝนตกชุก เพื่อเพิ่มระดับน้ำในแม่น้ำเทกัส รัฐบาลฝ่ายซ้ายของนายกรัฐมนตรีเปโดร ซานเชซ ผู้นำสเปน กล่าวว่า มันไม่มีทางเลือกอื่น นอกจากต้องหยุดการไหลของน้ำในแม่น้ำ เพื่อให้สอดคล้องกับคำตัดสินจากศาลฎีกาของสเปน และกฎหมายสิ่งแวดล้อมของอียู ซึ่งเรียกร้องให้มีแผนคุ้มครองแอ่งน้ำ
ขณะที่ นายเฟร์นันโด โลเปซ มิราส จากพรรคประชาชน (พีพี) และผู้ว่าการภูมิภาคมูร์เซีย กล่าวว่า เกษตรกรมีสิทธิในแหล่งน้ำ เนื่องจากรัฐธรรมนูญกำหนดไว้ว่า “น้ำในสเปนเป็นของชาวสเปนทุกคน” และโรงงานกลั่นน้ำทะเลเป็นตัวช่วยที่ดีที่สุด แต่มันไม่ใช่ “แหล่งน้ำทางเลือก”
สำหรับนักสิ่งแวดล้อม โมเดลการเกษตรทั้งหมดของสเปน ต้องได้รับการพิจารณาใหม่ เมื่อคำนึงถึงสถานการณ์ในปัจจุบัน และหากสเปนต้องการหลีกเลี่ยงหายนะ นายฮูลิโอ บาเรอา จากกรีนพีซ กล่าวว่า “สเปนไม่สามารถเป็นสวนของยุโรปได้ หากพวกเราขาดแคลนน้ำมากขึ้น”.
เลนซ์ซูม
เครดิตภาพ : AFP
