- 1. คนวัยทำงานบนแผ่นดินไทย ราว 13 ล้านชีวิต เปรียบดั่งร่มโพธิ์ร่มไทรให้คนรุ่นก่อนผู้ระบายภาพสังคมไทยให้สมกับเป็นสังคมอายุยืน และยังเป็นร่มโพธิ์ร่มไทรให้คนรุ่นหลังที่นับวันถือกำเนิดขึ้นน้อยลงทุกที
- 2. กว่าสี่สิบปีมานี้ ระบบประกันสังคมและระบบกองทุนเงินทดแทนได้ทำหน้าที่เกื้อหนุนสวัสดิภาพและสุขภาพของคนวัยทำงานเหล่านี้ด้วยความชอบธรรมตามครรลองแห่งกฎหมาย ที่สะท้อนการยืนหยัดธำรงรักษาคุณค่าของคนวัยทำงานด้วยความภาคภูมิเพราะเป็นระบบที่หลายฝ่ายร่วมแบกรับภาระร่วมรับประโยชน์ สอดคล้องกับหลัก co-creation หนึ่งในทฤษฎีเศรษฐศาสตร์รางวัลโนเบลที่กำลังได้รับความนิยมแพร่หลายมากขึ้น
- 3. ท่ามกลางความผันผวนของสถานการณ์โลกและสังคมไทย ความท้าทายใหม่เกิดขึ้นเสมอ หนึ่งในนั้นคือ โรคเรื้อรังจากพฤติกรรมไม่เหมาะสม หรือ non-communicable disease (NCD) ซึ่งฟักตัวแต่กำเนิดตามโครงสร้างทางพันธุกรรมของแต่ละคนทำปฏิกริยากับสิ่งแวดล้อมอันได้แก่ อาหาร การออกกำลังกาย อารมณ์อันเป็นผลจากความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง ตลอดจนการเสพสุราและยาสูบ NCD เริ่มปรากฏอาการให้ประจักษ์ตั้งแต่วัยแรงงาน และเด่นชัดมากขึ้นตามอายุ บั่นทอนผลิตภาพและคุณภาพชีวิต คิดเป็นมูลค่าความสูญเสีย 198,512 ล้านบาท โดยพบว่า เป็นต้นทุนทางตรง โดยเป็นค่ารักษาพยาบาล ร้อย ละ 23.8 และเป็นต้นทุนทางอ้อมจากการสูญเสียผลิตภาพ ถึงร้อยละ 74.2
- 4. สำนักงานประกันสังคม[1] รายงานว่าโรคเรื้อรังที่พบสูงสุด 3 อันดับแรกในกลุ่มผู้ประกันตนคือ โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดสูง และโรคเบาหวาน โดยพบจากจำนวนผู้ประกันตนจำนวน 1,373,595 คน ในปี พ.ศ. 2558 มีผู้ป่วยเป็นโรคความดันโลหิตสูง 618,760 คน โรคไขมันในเลือด 463,207 คน และ โรคเบาหวาน 246,834 คน คิดเป็นร้อยละ 45.0, 33.7, และ 17.9 ตามลำดับ
- 5. แม้โลกมีความรู้เพียงพอแก่การป้องกัน NCD แต่เป็นที่น่าเสียดายที่การใช้ความรู้นี้ยังจำกัด รพ.คู่สัญญาหลักจำวนมากไม่รู้ว่าผู้ประกันตนในความดูแลกำลังป่วยด้วย NCD มากเท่าใด พวกเขาได้รับการดูแลรักษาต่อเนื่องเพียงใด ผลลัพธ์เป็นประการใด ทั้งๆ ที่สำนักงานประกันสังคมและกองทุนเงินทดแทนได้พยายามสนับสนุนให้ผู้ประกันตนได้รับความคุ้มครองโรคที่ป้องกันได้มากขึ้นอย่างต่อเนื่อง
- 6. ตามหลัก co-creation เงื่อนไขที่ขาดเสียมิได้คือ ระบบสารสนเทศที่ช่วยให้ทุกฝ่ายตระหนักรู้ความเป็นไป และช่องทางอันเป็นโอกาสที่จะร่วมกันประยุกต์ความรู้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด ยิ่งเมื่อคำนึงถึงเทคโนโลยีดิจิทัลปัจจุบัน เช่น โทรศัพท์มือถือ crowd computing IoT (internet of things) การแชร์ข้อมูลแบบ real time จึงอยู่ใกล้แค่เอื้อมในราคาที่ถูกลงเรื่อยๆ
- 7. ด้วยความตระหนักถึงความสำคัญของ NCD องค์ความรู้และเทคโนโลยีดังกล่าวมาข้างต้น เมื่อไม่นานมานี้ สำนักงานประกันสังคมได้สนับสนุนการทดลองนำเครื่องมือ SIMPLE 7ของสมาคมแพทย์โรคหัวใจสหรัฐอเมริกา มาดูแลผู้ประกันตนในโรงงานแปดแห่ง ปรากฏว่าสี่ในแปดแห่งที่ผู้บริหารโรงงาน แพทย์และทีมสุขภาพร่วมมืออย่างกระตือรือร้น ประกอบกับระบบสารสนเทศแบบเรียลไทม์ให้ทุกฝ่ายเรียนรู้ร่วมกันอย่างต่อเนื่อง ปรากฏผลลัพธ์อันน่าภูมิใจที่ได้ประจักษ์ว่า ความดันเลือดลดลง อ้วนลงพุงลดลง การสูบบุหรี่และดื่มสุราลดลง การออกกำลังกายเพิ่มขึ้น และการกินผักผลไม้เพิ่มขึ้น ตามมาตรฐานวิชาการ น่าเสียดายที่สถานการณ์โควิดเข้ามาแทรกการทดลองจึงต้องยุติลงก่อนกำหนดในเวลาเพียงสามเดือน
- 8. ถ้าผลการทดลองในเวลาจำกัดนั้นจะเป็นความหวังคลี่คลายความวิตกของผู้แทน…สภาอุตสาหกรรม สภาองค์กรนายจ้าง สภาองค์กรลูกจ้าง ตลอดจนกระทรวงแรงงาน…ที่เห็นตรงกันว่า ยังมีความไม่แน่นอนว่า คนวัยแรงงานสิบกว่าล้านคนทั่วประเทศได้รับการดูแลเกี่ยวกับ NCDทั่วถึงอย่างมีคุณภาพ ตามมาตรฐานทางวิชาการ และคุ้มค่า น่าจะมีการทดลองขยายผล SIMPLE 7 model ในขอบเขตกว้างขวางยิ่งขึ้นเพื่อสะท้อนความหลากหลายของสถานประกอบการทั่วประเทศ ซึ่งมีกำลังซื้อต่างกัน ลักษณะธุรกิจต่างกัน ตลอดจนบอกได้ว่า แต่ละหน่วยความดันเลือด น้ำหนักตัว หรือรอบเอวที่ลดลง ต้องจ่ายเท่าใด โดยในระยะยาวระบบสารสนเทศจากการทดลองขยายผลควรกลืนเป็นส่วนหนึ่งของระบบสารสนเทศหลักของสำนักงานประกันสังคมหรือกองทุนเงินทดแทน เป็นบรรทัดฐานแห่งการตั้งต้น Co-creation ให้แพร่หลายสมจริงทั่วประเทศสืบไป
[1] สำนักงานประกันสังคม. ข้อมูลผู้ป่วยโรคเรื้อรังของสำนักงานประกันสังคม. อนุกรรมการพัฒนาการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในระบบ ประกันสังคม. 2558
………………………………
คอลัมน์ : เวทีชวนคิด
โดย : ชวนคิด
