สถานการณ์โควิด-19 ในไทยที่แพร่ระบาดอย่างมหาศาล จนพบผู้ติดเชื้อทะยานสู่หลักพัน มียอดเสียชีวิตมากขึ้นทุกวัน ขณะที่การฉีดวัคซีนที่ยังมีปริมาณไม่มาก แม้จะตั้งเป้าว่าจะสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ให้ได้ภายในปีนี้ แต่ก็ยังดูเป็นความหวังที่ลางเรือนยิ่งนัก

ขณะที่ยี่ห้อวัคซีนก็กลายเป็นเรื่องถกเถียงอย่างมากในสังคมไทย ที่มีวัคซีนไม่หลากหลาย และบางยี่ห้อก็มีคุณภาพไม่สูงมากในการต่อกรกับเชื้อโควิดสายพันธ์ุเดลต้าที่มีความรุนแรงและแพร่เชื้อไปได้อย่างรวดเร็วยิ่งนัก

สังคมไทยเกิดการโต้แย้งอย่างมาก หลายเรื่องเป็นการโต้เถียงโดยไม่ใช้เหตุผล แต่เอาอารมณ์ความชอบความคลั่งไคล้ส่วนตัวเป็นหลักมากกวาจะฟังข้อมูลข้อเท็จจริง

สถานการณ์นี้จึงควรพิจารณาข่าวต่างประเทศ ซึ่งอาจทำให้ผู้อ่านมองสถานการณ์ในไทยได้ชัดเจนมากยิ่งขึ้น

ชิลี อัตราการฉีดวัคซีนสูงมาก แต่คุมโควิดไม่ได้

ประเทศชิลีมีอัตราการฉีดวัคซีนโควิด-19 ที่ทรงประสิทธิภาพมาก เป็นประเทศที่ฉีดวัคซีนเร็วสุดในทวีปอเมริกา ในขณะที่เขียนบทความนี้ ชิลีเป็นประเทศที่มีอัตราฉีดวัคซีนให้ประชากรถึงร้อยละ 67 สูงเป็นอันดับ 6 ของโลก และมีประชากรเกินกว่าครึ่งหนึ่งได้รับวัคซีนทั้ง 2 เข็มแล้ว

อย่างไรก็ดีปรากฎว่าผู้ติดเชื้อในชิลีไม่ได้ลดลงดังที่รัฐบาลดำเนินงานและคาดหมาย ทุกวันนี้ชิลีมีรายงานพบผู้ติดเชื้อเฉลี่ยวันละ 3,240 คน เป็นประเทศที่มีอัตราฉีดวัคซีนประชากรเกินครึ่งที่พบคนติดเชื้อมากที่สุด อยู่ในอันดับที่ 20 ของโลก (ส่วนประเทศไทยอยู่ในอันดับที่ 15 โดยที่อัตราการฉีดวัคซีนของเราสู้เขาไม่ได้เลย)

ไม่พอ! ชิลียังมีอัตราผู้เสียชีวิตสูงเกินกว่าอัตราการฉีดวัคซีนไปมาก ทั้งหมดนี้เป็นปัญหาที่เห็นได้ชัดว่า แม้จะเร่งฉีดวัคซีนแก่ประชาชนในประเทศอย่างรวดเร็วคลอบคลุม จนน่าจะสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ได้ แต่ถึงที่สุดแห่งความหวัง ก็เจอกับความจริงอันโหดร้าย เชื้อโควิด-19 ไม่ได้ลดลงแต่อย่างใด

สาเหตุที่ชิลีเจอปัญหานี้ และเป็นบทเรียนแก่ประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกก็คือ การที่พวกเขาหวังพึ่งวัคซีนซิโนแวคจากจีนมากเกินไป โดยชิลีมีวัคซีนในครอบครอง ณ ขณะนี้ถึง 22.9 ล้านโดส มากกว่าจำนวนประชากรของตัวเองอีก แต่เป็นของซิโนแวคถึง17.2 ล้านโดส เป็นของไฟเซอร์เพียง 4.6 ล้านโดส และของแอสตราเซเนกาไม่ถึง 1 ล้านโดส

เมื่อเห็นดังนี้แล้วก็คงจะเข้าใจแล้วนะครับว่าวัคซีนที่ชิลีใช้ฉีดแก่ประชากรนั้น สามารถระงับยับยั้งการแพร่เชื้อโควิด-19 ได้หรือไม่ ถ้าพิจารณาจากตัวอย่างของชิลีจะเห็นได้ว่า วัคซีนซิโนแวคมีประสิทธิภาพในการยับยั้งการแพร่ระบาดได้ต่ำมาก

ถึงจุดนี้ประธานาธิบดีชิลีสั่งเบิกงบประมาณเพิ่มเติมในการสั่งซื้อวัคซีนที่มีคุณภาพอีกเป็นจำนวนมากเพื่อเร่งฉีดให้คนในประเทศเป็นการด่วน

อย่างไรก็ดีแม้ชิลีจะเจอวิกฤติหนัก แต่พวกเขายืนยันว่าหากไม่มีวัคซีน สถานการณ์จะเลวร้ายลงไปมากกว่านี้อีก

ฉีดวัคซีนคุณภาพ ควรฉีดแบบไหนดี

ประเด็นที่ 2 คือ ถ้าเราเร่งสั่งวัคซีนมีคุณภาพ แต่อาจไม่คลอบคลุมพอจะฉีดเข็ม 2 ได้นั้น เราควรจะฉีดอย่างไรดี เรื่องนี้นิวยอร์ก ไทมส์มีคำตอบ จากรายงานการวิจัยพบว่า วัคซีนไฟเซอร์และโมเดอร์นานั้นสร้างภูมิคุ้มกันป้องกันโควิด-19 ได้นานกว่าวัคซีนประเภทอื่น ๆ จึงน่าควรฉีดมาก และก็เป็นเหตุผลว่าเพียงแค่มีการเปิดจองโมเดอร์นาในไทย คนจึงไปแห่จองกันอย่างมหาศาล เรื่องนี้ก็รู้ ๆ กันอยู่ว่ามันสะท้อนความไว้ใจต่อวัคซีนที่รัฐจัดหามาได้มากน้อยเพียงใด

ส่วนที่ว่าภูมิคุ้มกันจะอยู่ยาวนานแค่ไหนนั้น ยังเป็นเรื่องยากที่จะระบุได้ในขณะนี้

นอกจากนี้งานวิจัยยังพบอีกว่าการฉีดวัคซีนข้ามยี่ห้อกันเทียบกับวัคซีนยี่ห้อเดียวกันทั้ง 2 เข็มนั้นได้ สร้างภูมิคุ้มกันดีมาก (แต่ขอย้ำว่าต้องเป็นวัคซีนที่มีประสิทธิภาพ!!!)

โดยคนที่ฉีดแอสตราฯ ทั้ง 2 เข็มนั้นประสิทธิภาพของมันจะได้ผลดีเยี่ยม หากมีการเว้นระยะการฉีดเข็ม 1 กับเข็ม 2 ห่างกันประมาณ 12 อาทิตย์ แน่นอนว่าคนที่ฉีดอาจจะมีอาการปวดหัวเป็นไข้ตามที่มีคนเล่าเรื่องการฉีดแอสตรากันมา แต่อาการแบบนี้จะเป็นช่วงสั้น ๆ ไม่นานมาก แต่ถ้าไปฉีดวัคซีนสลับยี่ห้อกัน จะได้ผลที่ดีกว่าไปฉีดแอสตราฯ ยี่ห้อเดียวอีก

ถ้าอาสาสมัครฉีดวัคซีนไฟเซอร์ 2 เข็ม จะได้ภูมิสูงกว่าคนฉีดแอสตราฯยี่ห้อเดียวถึง 10 เท่า ถ้าฉีดไฟเซอร์แล้วตามด้วยแอสตรา พบว่าคนฉีดมีภูมิสูงกว่าคนฉีดแอสตรายี่ห้อเดียวถึง 5 เท่า แต่ถ้าฉีดแอสตราก่อนแล้วตามด้วยวัคซีนไฟเซอร์จะมีประสิทธิภาพสูงเทียบเท่าคนฉีดไฟเซอร์ ทั้ง 2 เข็มเลย

ขณะนี้เจ้าหน้าที่ได้เริ่มทดลองโมเดอร์นากับแอสตรา และอาจจะทดลองกับ วัคซีนโนวาแว็กซ์ ด้วยว่าจะมีประสิทธิภาพแบบเดียวกับที่ทดลองระหว่างไฟเซอร์กับแอสตราไหม

จากข่าวไม่พบว่ามีการทดลองเรื่องนี้กับซิโนแวค ซึ่งอาจจะมีก็ได้นะครับ แต่ยังไม่เป็นข่าว

ถึงบรรทัดนี้ ก็พอจะสรุปได้ว่า วัคซีนที่ดีก็คือวัคซีนที่มันมีคุณภาพของจริงในการรักษายับยั้งโควิด-19 ได้ ถ้าวัคซีนที่ดีคือวัคซีนที่เรามี ปัญหาก็คือเราจะเป็นเหมือนชิลี ที่ไม่แก้ปัญหาการติดเชื้อ และคนยังติดเชื้อเป็นจำนวนมากมายมหาศาล ทั้งที่ไม่ได้ขาดแคลนวัคซีนอะไรเลย

บทเรียนจากข่าวต่างประเทศสะท้อนให้เห็นว่า วัคซีนเป็นปัจจัยสำคัญในการยับยั้งโควิด-19 ที่ลดการแพร่ระบาด ให้คนเราสามารถกลับมาใช้ชีวิตใกล้เคียงกับปกติได้จริง ๆ

ถึงวันนี้ประเทศไทยเรามีอัตราการติดเชื้อและเสียชีวิตค่อนข้างสูงมาก แต่เราก็มีโอกาสที่จะพลิกสถานการณ์ ด้วยการเร่ง (มากกว่านี้) เพื่อนำเข้าวัคซีนคุณภาพที่ดีทรงประสิทธิภาพ เพื่อลดการติดเชื้อ ลดการเสียชีวิตได้ นี่จึงเป็นบทพิสูจน์ของรัฐบาลที่จะแสดงศักยภาพหรือกึ๋นของตัวเองในเวลานี้

เพราะเรื่องนี้จะกลายบันทึกที่สำคัญ ความสูญเสียที่มากขึ้นและวันเวลาที่ล่วงเลยจะถูกเล่าขานให้กับคนรุ่นหลังฟังแน่นอน จะอยากฟังเสียงชื่นชมหรือเสียงด่าทอ จะทำและวางตัวเองเป็นอย่างไรในประวัติศาสตร์ประเทศไทย

ก็เลือกชะตาชีวิตเอาเองแล้วกัน…

—————————-
หนอนโรงพัก