ไม่ว่าจะไปทางใดต่างมีความเสี่ยงรออยู่ จากข้อมูลขณะนี้สถานการณ์ธนาคารไทยนับว่ามีความมั่นคงที่สุดแห่งหนึ่งในภูมิภาค และมีศักยภาพในการเสียสละกำไรมาช่วยสังคมได้มากกว่านี้ เพียงแต่ขึ้นอยู่ว่าจะทำหรือไม่ โดยปกติธนาคารกระแสหลักมักดูตัวเลขผลกำไรเป็นเป้าหมาย ลองหันมาดูวิธีคิดและวิธีดำเนินธุรกิจที่สวนกระแสของ “ธนาคารเพื่อคนยากจน”

“9 บทเรียนธนาคารคนจน-ธนาคารเพื่อสังคม” ที่คิดแตกต่างในแบบ Grameen Bank

1.Small Loan & Micro Credit เมื่อธนาคารส่วนใหญ่ให้เงินกู้รายใหญ่แก่นายทุน แต่ Grameen ให้เงินกู้ขนาดเล็ก เพื่อให้คนยากจนที่ไม่มีอะไรคํ้าประกัน ค่อย ๆ เริ่มธุรกิจ เห็นคุณค่าของเงิน มีวินัย และค่อย ๆ สร้างความสามารถ ความสำเร็จบนบันไดขั้นเล็ก ๆ แล้วก้าวขึ้นไปอย่างช้า ๆ ขยายตัวไปเรื่อย ๆ

2.Empowerment of Woman เมื่อธนาคารส่วนใหญ่ให้เงินกู้กับผู้ชายที่มีการศึกษา แต่ Grameen ให้เงินกู้กับกลุ่มสตรีที่เป็นผู้ประกอบการ เพราะผู้หญิงมีความรับผิดชอบ อดทน มีระเบียบ ขยันขันแข็ง รวมตัวกันเป็นกลุ่มง่ายกว่า และมีความสามารถในการเป็นนักจัดการ

3. Social Impact เน้นเป้าหมายทางสังคม มากกว่าการสร้างผลกำไรสูงสุด

4. Team เน้นการให้กู้แบบกลุ่ม ที่แต่ละคนรวมตัวกัน มีหน้าที่ มีความรับผิดชอบชัดเจน ต้องทำงานเป็นทีม

5. Trust ไม่ต้องมีหลักประกัน แต่ต้องมีความรับผิดชอบ มีคำมั่นสัญญา ทยอยใช้หนี้คืนตามความสามารถ

6. Education & Health ไม่ใช่แค่เงินกู้ยืม แต่เมื่อเข้าไปดูแลชุมชนแล้ว ต้องสนับสนุนการศึกษา พัฒนาความรู้พื้นฐาน ความรู้ทางธุรกิจให้ชุมชน พร้อมดูแลสุขภาพคนยากจนและสร้างชุมชนสุขภาวะอีกด้วย

7. Sustainable Development พัฒนาให้เกิดความยั่งยืน ด้วยการสร้างความเข้มแข็งจากภายใน ไม่มีทุนที่ให้เปล่า แต่ต้องค่อย ๆ ใช้คืน มีความรับผิดชอบ พึ่งพาตนเอง และมีความสามารถในการเป็นผู้ประกอบการ

8. Innovation & Scale Up สนับสนุนโครงการที่เป็นนวัตกรรม ที่สามารถขยายผลจนเกิด Impact ได้

9. Partnership สร้างความร่วมมือกับภาคส่วนต่าง ๆ เชื่อมโยงนโยบายของรัฐ ประสาน NGO ที่ทำงานในพื้นที่ อาจารย์ในมหาวิทยาลัย สื่อมวลชน ร่วมมือกับผู้ประกอบการเพื่อขยายตลาดและเพิ่มทุน

นี่คือบทเรียนจากการทำงานที่แตกต่างที่อาจารย์ยูนุสบอกว่า ธนาคารใหญ่ ๆ ทำแบบไหน ท่านทำตรงกันข้าม ธนาคารเพื่อสังคมในแบบของอาจารย์ยูนุส ที่ธนาคารต่าง ๆ ของไทยสามารถนำความคิดบางส่วนมาพัฒนาต่อยอด ลองคิดโครงการกระตุ้นเศรษฐกิจเพื่อคนยากจนบ้างคงจะดีไม่น้อย.