ข้อมูลทางโซเชียล มีเดีย ( Social Media) หรือ สื่อสังคมออนไลน์ คือ แพลตฟอร์มดิจิทัลที่ถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือในการสื่อสารแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและแบ่งปันเรื่องราวกับสาธารณชนผ่านอินเทอร์เน็ต โดยผู้ให้บริการโซเชียล มีเดียรายใหญ่ที่รู้จักกันดี ได้แก่ Facebook, YouTube, Instagram, TikTok และ Twitter การสำรวจแบบสอบถามจากศัลยแพทย์ตกแต่ง  128 คน จาก 19 ประเทศพบว่า โซเชียลมีเดียมีอิทธิพลครอบงำหรืออำนาจโน้มน้าว และการสามารถเข้าได้ถึงข้อมูลการผ่าตัดศัลยกรรมตกแต่งได้ง่าย

มีงานวิจัยรายงานว่าร้อยละ 85 ของข้อมูลบนบล็อกและ เว็บบอร์ดอันตรายต่อผู้ป่วย บล็อก (blog) เป็นคำรวมมาจากคำว่า เว็บล็อก (weblog) เป็นรูปแบบเว็บไซต์ประเภทหนึ่ง ถูกเขียนขึ้นในลำดับที่เรียงตามเวลาในการเขียนซึ่งจะแสดงข้อมูลที่เขียนล่าสุดไว้แรกสุด บล็อก โดยปกติจะประกอบด้วย ข้อความ ภาพลิงก์ ซึ่งบางครั้งจะรวมสื่อต่าง ๆ ไม่ว่า เพลง หรือวิดีโอ เว็บบอร์ด(Forum หรือ Webboard) คือ กระดานสนทนา กระดานแจ้งข่าวสาร ข้อมูล และแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน ระหว่างผู้เยี่ยมชมเว็บไซต์ กับเจ้าของเว็บไซต์

สื่อสังคมออนไลน์ สามารถทำให้ผู้ป่วยได้รับข้อมูลที่ดีประมาณร้อยละ 60 อย่างไรก็ตาม สื่อสังคมออนไลน์ อาจนำไปสู่ความคาดหวังที่ไม่สมจริง มีการประเมินคุณภาพของข้อมูลสำหรับผู้ป่วยในอินเทอร์เน็ต จาก 90 เว็บไซต์ พบว่าส่วนใหญ่มีค่าต่ำกว่ามาตรฐาน มีเพียงร้อยละ 18 ที่มีข้อมูลความรู้เพียงพอและได้มาตรฐานครบสมบูรณ์ นอกจากนี้พบว่า ร้อยละ 82.5 เป็นเว็บไซต์ จัดทำโดยศัลยแพทย์เอกชนที่ปฏิบัติเวชกรรมส่วนตัว  มีคะแนนประเมินคุณภาพของข้อมูล สำหรับผู้ป่วยต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 47.5 ของเว็บไซต์ ไม่ได้กล่าวถึงแนวโน้มผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้ เว็บไซต์ทำให้ผู้ป่วยเปลี่ยนใจมาพิจารณาศัลยกรรมตกแต่ง ข้อมูลที่ผิดของสื่อสังคมออนไลน์ ร้อยละ 95 ของสหรัฐอเมริกาได้รับรู้ข้อมูลที่ผิดซึ่งถือว่าเป็นปัญหาร้อยละ 41 ศัลยแพทย์ทั่วไปกังวลใจแบบเปิดเผยเรื่องข้อมูลที่ผิดของสื่อสังคมออนไลน์ เป็นภัยคุกคามต่อสุขภาพ

ความหลากหลายของพยาธิวิทยาของเว็บไซต์ทางการแพทย์ พยาธิวิทยาของเว็บไซต์ทางการแพทย์มีความหลากหลายมาก จะยกตัวอย่างศัลยกรรมตกแต่งของอวัยวะเพศหญิงในออสเตรเลีย ส่วนใหญ่มีลักษณะดังนี้ เป็นลัทธิบริโภคนิยมทางการแพทย์ การเสนอขายแบบซ่อนเร้นปิดบังโดยอ้างอิงว่าเป็นหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ การเสริมสร้างพลังอำนาจแบบปลอม ๆ การเพิ่มรูปลักษณ์ทางกายถือว่าเป็นเครื่องหมายหรือเครื่องบ่งชี้ของความสำเร็จและเอกลักษณ์ตัวตน การไม่มีความสุขต่อรูปร่างของอวัยวะเพศถือว่าเป็นการลดอำนาจ การปฏิเสธทางเลือกของศัลยกรรมตกแต่งอวัยวะเพศถือว่าเป็นอิสรภาพ

การแก้ไขหรือหักล้างข้อมูลของสื่อสังคมออนไลน์ที่ผิด การเปิดเผยข้อมูลที่เป็นจริงของข้อมูลที่ผิดของสื่อสังคมออนไลน์สามารถย้อนกลับให้ได้แก้ไขได้ มีสามขั้นตอนที่สามารถใช้ในการแก้ไขข้อมูลสื่อสังคมออนไลน์ที่ผิด อันดับแรกคือการให้ความจริง และสุดท้ายต้องอธิบายสิ่งที่เข้าใจผิดเวลาที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญในการหักล้างก่อนที่ข้อมูลผิดของสื่อสังคมออนไลน์เป็นเรื่องธรรมดาและกระจายออกไป การสอนข้อมูลที่ถูกต้องให้แก่นักศึกษาแพทย์และแพทย์จะต้องแก้ไขโดยให้แพทย์เป็นผู้รับผิดชอบ ถ้ากระจายข้อมูลผิดออกสื่อสังคมออนไลน์

———————–
ศ.น.ท.ดร.นพ.สมพล เพิ่มพงศ์โกศล