แม้ข้าวจะเป็นสินค้าที่ต้านทานกระแสราคาอาหารที่สูงขึ้น ท่ามกลางพืชผลและสินค้าที่เหลือเป็นจำนวนมากของผู้ส่งออกในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา หรือแม้แต่การระบาดโรคโควิด-19, การชะงักงันของอุปทาน และความขัดแย้งระหว่างรัสเซีย-ยูเครน แต่สภาพอากาศที่รุนแรงในหลายประเทศส่งออกในเอเชีย ซึ่งคิดเป็นประมาณ 90% ของผลผลิตข้าวของโลก มีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนแปลงทิศทางของราคา

“ข้าวยังคงเป็นสินค้าที่เข้าถึงได้ แม้ราคาอาหารโดยรวมจะแตะระดับสูงสุดอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อนเมื่อช่วงต้นปีที่ผ่านมา” นางเชอร์ลีย์ มุสตาฟา นักเศรษฐศาสตร์ขององค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (เอฟเอโอ) กล่าว

อนึ่ง ฝนที่ตกเป็นหย่อม ๆ ในพื้นที่ปลูกธัญพืชของอินเดีย, คลื่นความร้อนในจีน, อุทกภัยในบังกลาเทศ และการลดคุณภาพในเวียดนาม อาจระงับผลผลิตของทั้ง 4 ประเทศ ซึ่งเป็นผู้ผลิตข้าว 5 อันดับแรกของโลกได้

รัฐผลิตข้าวระดับแนวหน้าของอินเดีย ได้แก่ พิหาร, ฌารขัณฑ์, เบงกอลตะวันตก และอุตตรประเทศ บันทึกปริมาณน้ำฝนในฤดูมรสุมขาดดุลมากถึง 45% ในฤดูกาลนี้ ซึ่งเป็นส่วนที่นำไปสู่การปลูกข้าวที่ต่ำลง 13% และส่งผลให้การผลิตลดลง 10 ล้านตัน หรือประมาณ 8% จากปีที่แล้ว อีกทั้งพื้นที่ปลูกข้าวในประเทศยังลดลงเช่นกัน เนื่องจากเกษตรกรบางคนเปลี่ยนไปปลูกถั่วพัลส์และพืชน้ำมันแทน

แม้สต๊อกข้าวเปลือกและข้าวสารในอินเดียจะมีปริมาณเกินกว่าเป้าหมายที่ตั้งไว้ ส่งผลให้ราคาข้าวตกต่ำในปีที่ผ่านมา ประกอบกับการส่งออกข้าวที่สูงเป็นประวัติการณ์ถึง 21.5 ล้านตัน เมื่อปี 2564 ซึ่งมากกว่าการส่งออกของประเทศส่งออกข้าวรายใหญ่อื่น ๆ รวมกัน ได้แก่ ไทย, เวียดนาม, ปากีสถาน และสหรัฐ แต่ผู้ค้ารายหนึ่งกล่าวว่า รัฐบาลนิวเดลีอ่อนไหวมากในเรื่องราคา และการขึ้นราคาเพียงเล็กน้อยอาจกระตุ้นให้มีการประกาศระงับการส่งออกได้

สำหรับจีน ซึ่งเป็นผู้บริโภคและผู้นำเข้าข้าวรายใหญ่ที่สุดของโลก ประสบปัญหาการสูญเสียผลผลิตจากความร้อนรุนแรงในพื้นที่ปลูกธัญพืช และมีการคาดการณ์ว่าจะเพิ่มการนำเข้าที่สูงประวัติการณ์ถึง 6 ล้านตัน ในปี 2565/2566 ตามข้อมูลของกระทรวงเกษตรสหรัฐ (ยูเอสดีเอ)

แม้การขาดแคลนในประเทศอื่น ๆ นอกเหนือจากอินเดีย จะยังไม่ได้รับการประเมินจากนักวิเคราะห์หรือหน่วยงานของรัฐ ซึ่งมักจะเผยแพร่ข้อมูลผลผลิตในช่วงปลายปี แต่ผลกระทบของสภาพอากาศในการเพาะปลูกที่ไม่เป็นมิตร สามารถเห็นได้ด้วยราคาส่งออกที่เพิ่มขึ้นเล็กน้อยจากอินเดียและไทย

“ราคาข้าวใกล้ถึงจุดต่ำสุด และเราเห็นตลาดเพิ่มขึ้นจากระดับปัจจุบัน” ผู้ค้ารายหนึ่งในสิงคโปร์ กล่าว “อุปทานกำลังเพิ่มขึ้นพร้อมกับผู้ซื้อ เช่น ฟิลิปปิส์ และประเทศอื่นในทวีปแอฟริกา ที่ต้องการสั่งจองสินค้า”.

เลนซ์ซูม

เครดิตภาพ : GETTY IMAGES