สก็อตติชโฟลด์ เป็นแมวสายพันธุ์ต่างประเทศที่มีใบหน้ากลม ตาแป๋ว และมีความโดดเด่นตรงใบหูที่พับลงมาด้านหน้าจนแนบชิดกะโหลก ยิ่งเสริมให้ใบหน้าดูกลมน่ารักน่ากอดขึ้นไปอีก แมวสายพันธุ์นี้ยังมีชื่อเรียกอื่นตามลักษณะที่ต่างกันออกไป คือ สก็อตติชโฟลด์ (Scottish Fold) หมายถึงแมวหูพับ ขนสั้น สก็อตติชสเตรท (Scottish Straight) หมายถึงแมวหูตั้งขนสั้น ไฮแลนด์โฟลด์ (Highland Fold) หมายถึงแมวหูพับขนยาว และไฮแลนด์สเตรท (Highland Straight) หมายถึงแมวหูตั้งขนยาว แค่ชื่อเรียกยังซับซ้อนขนาดนี้ ขอบอกเลยค่ะว่าวิธีเลี้ยงและการขยายพันธุ์แมวสายพันธุ์นี้ยิ่งซับซ้อนเข้าไปใหญ่เลย
ปัญหาที่เจอบ่อย ๆ ในบ้านเราสำหรับผู้ที่เลี้ยงแมวสายพันธุ์นี้คือ ตอนที่รับน้องแมวมาใบหูจะดูพับสนิทเป็นปกติ แต่พอเลี้ยงไปเรื่อย ๆ สัก 2-3 เดือน ใบหูจะเริ่มดีดเด้งขึ้นมา บางครั้งดีดจนดูตั้งและแยกแทบไม่ออกว่าเป็นแมวสก็อตติชหูพับหรือสก็อตติชหูตั้ง ปัญหานี้เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องอุณหภูมิ ความเครียด ความเจ็บป่วย และสาเหตุหลักที่หลายคนไม่รู้นั่นคือมาจากกรรมพันธุ์ ดังนั้นการเลือกรับแมวสก็อตติชโฟลด์ไม่ควรดูแค่ความน่ารักถูกชะตาในตอนเด็ก แต่ควรดูย้อนกลับไปถึงรุ่นพ่อแม่ ปู่ย่าตายายด้วยว่ามีลักษณะใบหูเป็นอย่างไร
แล้วแมวหูดีดไม่ดีอย่างไร ในเมื่อแมวทุกตัวต่างมีความน่ารักในตัวเอง ทำไมหลาย ๆ องค์กรแมวถึงต้องรณรงค์ให้งดขยายพันธุ์แมวสก็อตติชที่มีลักษณะหูดีด นั่นเพราะว่า เมื่อแมวมีใบหูที่ดีดเด้งจนดูคล้ายแมวหูตั้ง ทำให้บางคนเข้าใจผิดคิดว่าแมวตัวนี้เป็นแมวสก็อตติชหูตั้ง และนำไปจับคู่ขยายพันธุ์กับสก็อตติชหูพับซ้ำอีก ซึ่งเงื่อนไขสำคัญของการขยายพันธุ์แมวสายพันธุ์นี้คือต้องจับคู่สก็อตติชหูพับกับสก็อตติชหูตั้งเท่านั้น เนื่องจากเค้าพัฒนามาจากแมวที่มีความบกพร่องของกระดูกอ่อนจึงไม่มีกระดูกอ่อนรองรับฐานหู จนทำให้ใบหูพับตกลงมา ดังนั้นการผสมพันธุ์แมวหูพับหรือหูดีดคู่กับแมวหูพับหรือหูดีดซ้ำ จึงเป็นการย้ำความด้อยของกระดูก และทำให้ลูกแมวเสี่ยงต่อการมีปัญหาสุขภาพร้ายแรงตามมา อีกทั้งการเพิ่มจำนวนประชากรแมวสก็อตติชหูดีดอย่างรวดเร็วด้วยความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ในประเทศไทย จะทำให้แมวสก็อตติชโฟลด์เริ่มสูญเสียเอกลักษณ์สำคัญของสายพันธุ์ และแมวที่มีหูพับสวยงามถูกต้องตามสายพันธุ์ก็จะเลือนหายไปในที่สุด
ด้วยเงื่อนไขการผสมพันธุ์ตามที่กล่าวมา จะเห็นได้ว่าแมวสายพันธุ์นี้ต้องขยายพันธุ์โดยผู้มีความรู้มีความชำนาญเฉพาะทางเท่านั้น และจำเป็นต้องมีการบันทึกประวัติการผสมพันธุ์ลงเอกสารประวัติที่เราเรียกว่าใบเพ็ดดิกรี เพื่อให้สามารถตรวจสอบย้อนหลังได้ว่ามีการผสมพันธุ์มาถูกต้องหรือไม่ เป็นการป้องกันปัญหาการรับแมวป่วยมาเลี้ยงโดยไม่ตั้งใจ และผู้เลี้ยงเองก็ต้องมีความเข้าใจ ใส่ใจธรรมชาติของสายพันธุ์ สามารถปรับอุณหภูมิและสภาพแวดล้อมในการเลี้ยงให้เหมาะสม เพื่อรักษาลักษณะใบหูให้พับสนิทสวยงามไปได้ตลอด
อย่างไรก็ตาม องค์กรแมวสากลบางแห่ง เช่น FIFe และ GCCF ไม่รับรองแมวพันธุ์นี้ เนื่องจากมีความเห็นว่ามีข้อด้อยเรื่องกระดูก และมีความจำเป็นอย่างมากที่ต้องขยายพันธุ์ด้วยความระมัดระวัง ผู้เลี้ยงและผู้ขยายพันธุ์ต้องมีความเข้าใจข้อด้อยและมีคุณธรรมควบคู่กันไปด้วย ซึ่งสององค์กรนี้ไม่เชื่อว่ากฎระเบียบต่าง ๆ ที่กำหนดขึ้นเพื่อเป็นเงื่อนไขการขยายพันธุ์นั้น จะได้รับการเคารพและปฏิบัติอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอ ดังนั้น เพื่อตัดปัญหาไม่ไห้ความรู้เท่าไม่ถึงการณ์หรือความประมาทของมนุษย์สร้างแมวที่ไม่แข็งแรงให้เกิดมาบนโลกใบนี้ องค์กรแมวเหล่านี้จึงตัดสินใจไม่รับรอง และไม่อนุญาตให้ขยายพันธุ์แมวสก็อตติชโฟลด์ ในขณะที่บางองค์กรเช่น World Cat Federation (WCF) รับรองพันธุ์แมวสก็อตติชโฟลด์ โดยหวังว่ามนุษย์จะขยายพันธุ์ได้ถูกต้องตามทฤษฎี มีจรรยาบรรณ และมีคุณธรรม.
สุมิตตา สรรพกิจ
สมาคมแมว ARC อนุรักษ์พันธุ์แมว
ตามเงื่อนไข World Cat Federation (WCF)
