ตอนที่ 2
1.ผลกระทบเชิงลบของยารักษาโรคซึมเศร้าและยาจิตเวชต่อการทำงานของอวัยวะเพศยารักษาโรคซึมเศร้าและยาจิตเวชอาจมีผลกระทบหลายอย่างต่อการทำงานของอวัยวะเพศ รวมถึงโรคหย่อนสมรรถภาพทางเพศ โดยมีความยากลำบากในการบรรลุหรือรักษาการแข็งตัวของอวัยวะเพศ สิ่งสำคัญคือต้องทราบว่าผลกระทบเหล่านี้อาจแตกต่างกันไปในแต่ละคน และไม่ใช่ผู้ป่วยทุกคนที่จะประสบปัญหากับอาการเหล่านี้ นอกจากนี้ ผู้ป่วยบางคนอาจพบว่าประโยชน์ของยาเหล่านี้มีมากกว่าผลข้างเคียงทางเพศที่อาจเกิดขึ้น ยาเหล่านี้อาจส่งผลต่อการทำงานของอวัยวะเพศได้ดังนี้ :
ยารักษาโรคซึมเศร้าเอสเอสอาร์ไอ (SSRI : Selective Serotonin Reuptake Inhibitors) หรือ เป็นกลุ่มยารักษาโรคซึมเศร้าที่ออกฤทธิ์ช่วยเพิ่มระดับสารเซโรโทนินในสมอง เซโรโทนิน เป็นสารเคมีชนิดหนึ่งภายในร่างกายที่มีบทบาทสำคัญเกี่ยวกับการทำงานของสมองและระบบประสาท ส่งผลต่อกระบวนการคิด พฤติกรรม และอารมณ์ ยารักษาโรคซึมเศร้าเอสเอสอาร์ไอเป็นยาที่ค่อนข้างปลอดภัยและมักไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียงรุนแรงเมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มยารักษาโรคซึมเศร้าชนิดอื่น โดยนำมาใช้บรรเทาอาการซึมเศร้าหรืออาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ เช่น โรควิตกกังวล โรคแพนิค เป็นต้น ยารักษาโรคซึมเศร้าเอสเอสอาร์ไอบางชนิด เช่น ฟลูออกซิทีน (Fluoxetine; Prozac), ยาเซอร์ทราลีน (Sertraline ; Zoloft) และ พาร็อกซีทีน (paroxetine ; Paxil) อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงทางสมรรถภาพทางเพศ รวมถึงความยากลำบากในการบรรลุหรือรักษาการแข็งตัวของอวัยวะเพศ สิ่งเหล่านี้น่าจะเกี่ยวข้องกับการเพิ่มขึ้นของระดับเซโรโทนิน ซึ่งสามารถลดความต้องการทางเพศและทำให้ประสิทธิภาพทางเพศลดลงได้
ยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่มเอสเอ็นอาร์ไอ (SNRIs : Serotonin-Norepinephrine Reuptake Inhibitors) มีกลไกการออกฤทธิ์คือ ตัวยาจะยับยั้งการดูดกลับของสารสื่อประสาท 2 ตัว คือเซโรโทนิน (Serotonin) และนอร์อิพิเนพฟรีน (Norepi-nephrine) กลับเข้าเซลล์ ซึ่งกลไกนี้จะเกิดที่สมองส่งผลต่อระดับสารสื่อประสาทตัวอื่น ๆ และเกิดการปรับสมดุลของสารเคมีในเซลล์สมอง จากกลไกเหล่านี้จึงทำให้ลดอาการซึมเศร้า ยารักษาโรคซึมเศร้ากลุ่มเอสเอ็นอาร์ไอได้แก่ เวนลาฟาซีน (Venlafaxine : Effexor) และดูล็อกซีทีน (Duloxetine : Cymbalta) อาจส่งผลต่อการทำงานทางเพศ รวมถึงการแข็งตัวของอวัยวะเพศ ในลักษณะที่คล้ายคลึงกับยารักษาโรคซึมเศร้าเอสเอสอาร์ไอ.
…………………………………………….
ศ.น.ท.ดร.นพ.สมพล เพิ่มพงศ์โกศล
คลินิกสุขภาพชาย หน่วยศัลยศาสตร์ระบบปัสสาวะ
ภาควิชาศัลยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี
คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
