การแสวงหาทางจิตวิญญาณเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตมาช้านาน ปี ๒๔๙๘ นิตยสารไลฟ์ขึ้นปกเผยแพร่เรื่องราวของชาวบ้านแถบอเมริกากลางและใต้ใช้เห็ดบางชนิดในพิธีกรรมทางจิตวิญญาณมานานกว่าพันปี ศรัทธาที่มีต่อเห็ดเหล่านี้แรงกล้าขนาดปรากฏเป็นประติมากรรมงานปั้นรูปเห็ดกับผู้ประกอบพิธีกรรมเช่นนี้ในประวัติศาสตร์ของชนเผ่าเหล่านั้น  นับเป็นส่วนหนึ่งของหลักฐานความรู้ที่ชนเผ่าดังกล่าวรู้จักใช้เห็ดในทางจิตวิญญาณที่สืบสานมาจนวันนี้ แม้ว่าลัทธิล่าอาณานิคมของสเปนพยายามลบล้างความรู้ความเชื่อเช่นนั้นด้วยหวังจะใช้ศาสนาคริสต์เป็นเครื่องมือครอบงำจิตใจของชาวบ้านพื้นถิ่น

ในขณะที่การใช้เห็ดทางจิตวิญญาณดูเหมือนเป็นสารเคมีที่มนุษย์ควบคุมได้ การค้นพบสารแอลเอสดี (ปี ๒๔๘๑) ตามมาด้วยการใช้เพื่อหวังผลทำนองเดียวกันแต่ได้ผลไม่แน่นอน ไม่ยั่งยืน ต่างจากการใช้เห็ด (ตามความเชื่อของผู้ใช้) ซึ่งให้ผลแน่นอนและยาวนานกว่า (สิบถึงสิบห้าปีหลังจากหยุดใช้) ผลเหล่านั้นได้แก่ ใจเปิดกว้าง เมตตา กตัญญู รู้แจ้ง และเชื่อมโยงกับสรรพสิ่ง ….ทำนองเดียวกับการเข้าถึงนิพพานกระมัง!!! 

ประสบการณ์กับแอลเอสดีทำนองนั้นด้านหนึ่งสร้างความผิดหวังแก่นักวิทยาศาสตร์ (เพราะต้องการแสวงหาสารเคมีที่สามารถควบคุมการออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท ไม่ต่างจากชนเผ่าลาตินอเมริกานั่นเอง) อีกด้านหนึ่งการวิจัยแอลเอสดีทำให้นักวิทยาศาสตร์เริ่มรู้ว่า อาการทางจิตประสาทเกี่ยวพันกับสารเคมีในสมอง เช่น ซีโรโตนิน แล้วตามมาด้วยการค้นคว้าจนได้ยาแก้ซึมเศร้าและยาทางจิตเวชอื่นๆ ในภายหลัง ทำให้ผมนึกถึงคำกล่าวว่า “สรรพสิ่งล้วนเป็นทวิลักษณ์” (ปรากฏการณ์สองด้านของเหรียญเดียวกัน)

ประการสุดท้าย การใช้แอลเอสดีของคนหลายกลุ่มเช่น พวกฮิปปี้ ยุคสงครามเวียดนาม ทำให้รัฐบาลหลายประเทศขัดใจจึงนำไปสู่การห้ามใช้ นัยว่ารัฐบาลคงมองว่า พฤติกรรมทวนกระแสวัฒนธรรมใหญ่ (ในสายตาของรัฐบาลทั้งหลายในเวลานั้น) มีส่วนมาจากการใช้แอลเอสดีด้วย

สรุปความได้ว่าทั้งเห็ด ซึ่งฝรั่งเรียกว่า Psilocybin (เห็ดมหัศจรรย์ หรือ magic mushroom) และแอลเอสดี ประสบชะตากรรมเดียวกันคือ ถูกห้ามใช้ แต่ไม่ได้สาบสูญ มาถึงวันนี้ ความสนใจที่จะค้นคว้าวิจัยแอลเอสดีและเห็ดมหัศจรรย์ได้หวนคืน 

รายการ Tedtalk เกี่ยวกับผลการทดลองใช้เห็ดมหัศจรรย์โดยนักจิตวิทยาที่ Imperial College ในคนไข้ภาวะซึมเศร้าจำนวนสามสิบราย คนไข้หลายรายได้ผลดีโดยตอบสนองในเกือบฉับพลันเมื่อเริ่มใช้เห็ด คนไข้พรรณนาว่า จิตที่เหมือนถูกม่านบดบังพลันกระจ่างสว่างไสว จิตเคยปฏิเสธผลกรรมทั้งหลายด้วยความกระวนกระวาย กลายมาเป็นการทำใจได้ ใจจึงสงบลง ความคิดคำนึงที่เคยแตกซ่านพลุ่งพล่านพลันเชื่อมโยงเข้าด้วยกัน เทียบกับยาแก้ซึมเศร้าแผนตะวันตกในปัจจุบัน ผลการรักษาด้วยเห็ดก็ไม่ได้ดีในทุกรายเหมือนกัน แต่รายที่ได้ผลปรากฏว่าผลดีปรากฏทันใจและไม่ต้องใช้เห็ดติดต่อกันเหมือนใช้ยาแก้ซึมเศร้า คนไข้บางรายบอกกว่าหยุดใช้เห็ดนานนับปีสภาพจิตใจก็ยังปกติ นอกจากนี้ผลข้างเคียงจากการใช้เห็ดยังน้อยกว่ายาแก้ซึมเศร้ามาก 

Tedtalk เกี่ยวกับผลการทดลองใช้เห็ดมหัศจรรย์ที่ Imperial College ในคนไข้ภาวะซึมเศร้าจำนวนสามสิบราย คนไข้หลายรายตอบสนองในเกือบฉับพลัน และผลดีดำรงอยู่ต่อเนื่องนานนับเดือนหรือปี แต่ตั้งปี 2559 เป็นอย่างช้า มีรายงานการทดลองแบบมีกลุ่มควบคุมหลายชิ้นสนับสนุนผลดีต่อจิตใจคล้ายๆ กันนี้

สำหรับผู้ให้ความสำคัญกับการพึ่งตนเอง เห็ดมหัศจรรย์น่าจะเป็นตัวเลือกอันน่าสนใจเพราะสามารถค้นคว้าปลูกเห็ด ใช้เห็ดได้ด้วยตนเอง บนร้านออนไลน์อเมซอน เป็นแหล่งหนึ่งสำหรับผู้สนใจหาอ่านหนังสือ.

………………………………
คอลัมน์ : เวทีชวนคิด
โดย : ชวนคิด