ทั้งนี้ กับกรณี “สงครามข้อมูลข่าวสาร” นั้น…แม้จะไม่ได้ใช้อาวุธที่เป็นอาวุธ แต่กับผู้คนในพื้นที่เป้าหมายโจมตีก็อาจจะ “เป็นเหยื่อ” ได้…หากไม่ได้คัดกรองข้อมูลข่าวสารที่ได้รับรู้ ซึ่งกับเรื่องนี้ก็มีแนวทางน่าสนใจจากทางผู้เชี่ยวชาญด้านการสื่อสาร…
มีการออกมาแนะนำ “คู่มือเช็กข่าว”
เพื่อให้ประชาชนใช้เป็น “แนวทาง”
“ป้องกัน” ไม่ให้ “เป็นเหยื่อจากข่าว”
เกี่ยวกับคำแนะนำดังกล่าว ที่ “ทีมสกู๊ปเดลินิวส์” จะสะท้อนต่อข้อมูล มาจากเวทีเสวนาที่จัดขึ้นเมื่อกลางเดือน มิ.ย.ที่ผ่านมา โดยมีผู้ร่วมบรรยาย ได้แก่ สุภิญญา กลางณรงค์ ผู้ร่วมก่อตั้ง COFACT ประเทศไทย, ดร.ธนเชษฐ วิสัยจร หัวหน้าสาขาวิชาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, ผู้ดำเนินรายการจากรายการคนเช็กข่าว เพื่อแลกเปลี่ยนมุมมอง รวมถึงแนะนำ “วิธีตรวจสอบข้อมูล” ท่ามกลางสถานการณ์ความขัดแย้งชายแดน ไทย-กัมพูชา ที่เป็นประเด็นร้อน
ทั้งนี้ ทางผู้ร่วมก่อตั้ง COFACT ประเทศไทย ได้เปิดประเด็นไว้ว่า… สถานการณ์ชายแดน ไทย-กัมพูชา เต็มไปด้วย “สงครามข้อมูลข่าวสาร” โดยเฉพาะ ในพื้นที่โซเชียลมีเดีย ซึ่งก็ได้สร้างความสับสนให้ประชาชนทั้ง 2 ประเทศเป็นอย่างมาก ขณะที่คนไทยจำนวนมากต่างก็รู้สึก “สับสน” เพราะ มีทั้ง “ข่าวจริง” และ “ข่าวปลอม” ปะปนกันมากมาย ซึ่งเรื่องนี้สะท้อนว่า “สงครามข้อมูลออนไลน์กำลังหนักหน่วงมาก!!” จากการที่มีการพยายามนำเสนอข้อมูลเพื่อผลประโยชน์ของตนเอง โดยมีการ“บิดเบือน”ที่ยึดโยงกระแสชาตินิยม ที่ “อาจนำสู่ความขัดแย้งที่บานปลายได้” …ทาง สุภิญญา ฉายภาพไว้
พร้อมระบุไว้ว่า… สถานการณ์เช่นนี้ประชาชนต้องมีสติ และต้องตรวจสอบข้อมูลจากหลายแหล่ง ก่อนที่จะเชื่อหรือแชร์ข้อมูลส่งต่อ เพื่อลดอคติ และป้องกันตกเป็นเครื่องมือปฏิบัติการข้อมูล จากการที่ทั้ง 2 ฝ่ายต่างใช้กลยุทธ์นี้ ซึ่งประชาชนจะต้องตั้งหลักให้ดี ๆ โดยต้องระวัง“อย่าให้อารมณ์ครอบงำจนขาดเหตุผล”…นี่เป็นคำแนะนำที่น่าคิด
ทางด้าน ดร.ธนเชษฐ นักวิชาการมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ซึ่งติดตามประเด็นชายแดนมาตลอด ก็ได้แนะนำ “วิธีตรวจสอบข่าวสารอย่างเป็นระบบ” ไว้ว่า… สำหรับผู้ที่ไม่ได้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์ควรเริ่มจาก ติดตามเพจทางการของรัฐของไทยซึ่งมักมีข้อมูลใกล้เคียงความจริงมากที่สุด และสามารถ นำไปเปรียบเทียบกับเพจทางการของกัมพูชาได้ด้วยการใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีในปัจจุบัน เช่น ด้วยฟังก์ชันแปลภาษา ที่ปัจจุบันมีความแม่นยำมากขึ้นกว่าในอดีต
สำหรับคนในพื้นที่ชายแดนที่กำลังมีกรณีพิพาท วิธีตรวจสอบข่าวสารที่ได้รับว่าเป็นเรื่องจริงหรือเรื่องไม่จริงนั้น อาจใช้วิธีการ ตรวจสอบด้วยตนเอง เช่น สังเกตการใช้ชีวิตประจำวันของคนกัมพูชาที่เข้ามาใช้บริการโรงพยาบาลในไทย หรือดูจากการใช้ชีวิตประจำวันของคนอื่น ๆ ในพื้นที่ โดยมุมมองของคนในพื้นที่ชายแดนและส่วนกลางมักมองในมุมที่ต่างกัน ซึ่งคนชายแดนจะเห็นการค้าขายและการไปมาหาสู่เป็นเรื่องปกติ แต่คนในส่วนกลางอาจมองเน้นเรื่องของอธิปไตย
“คนในพื้นที่จะมองชายแดนเป็นเรื่องยืดหยุ่น เช่น การข้ามฝั่งเพื่อจับปลา แต่เมื่อมีผลประโยชน์ เช่น การท่องเที่ยว พื้นที่ชายแดนก็ถูกนำมาใช้เพื่อสร้างมูลค่า ทำให้มุมมองของคนชายแดนและคนส่วนกลางจึงยิ่งต่างกัน ซึ่งประชาชนต้องเข้าใจบริบทนี้เพื่อไม่ให้เป็นเหยื่อข้อมูลที่บิดเบือน” …ทางอาจารย์มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีย้ำเตือนเรื่องดังกล่าวนี้ เพื่อสะท้อนว่า…ในสถานการณ์เปราะบาง แค่ข่าวสารไม่พอแต่ต้องทำความเข้าใจบริบทของพื้นที่ด้วย
สลับกลับมาที่คำแนะนำจาก สุภิญญา กลางณรงค์ ผู้ร่วมก่อตั้ง COFACT ประเทศไทย ที่ได้ระบุเสริม ดร.ธนเชษฐ วิสัยจร ไว้ว่า… ในภาวะความขัดแย้งแบบนี้ ความจริงคือสิ่งแรกที่ถูกทำลาย โดยทุกฝ่ายต่างก็มีปฏิบัติการข้อมูล (IO) ดังนั้นประชาชนจึงจำเป็นที่จะต้องรู้เท่าทัน จำเป็นจะต้องรู้เท่าทันว่า… โซเชียลมีเดียถูกควบคุมด้วยอัลกอริทึมที่ทำให้เราอยู่ในห้องแห่งเสียงสะท้อน และมักจะทำให้มองเห็นแต่ข้อมูลที่ตรงกับความเชื่อของตัวเราเอง
“ด้วยเหตุนี้ จึงอยากแนะนำทางออกที่ดีที่สุด คือ อย่าเพิ่งอินกับข้อมูลมากเกินไป กับต้องเช็กให้ชัวร์ และใช้เหตุผลมาก ๆ ก่อนที่จะปักใจ หรือฝังใจเชื่อแบบสิ้นเชิง”…เป็นแนวทางที่ผู้ร่วมก่อตั้ง COFACT มีการแนะนำไว้ในเวทีเสวนาที่จัดขึ้นเมื่อเร็ว ๆ นี้เพื่อให้ประชาชนทั่วไปได้นำไปใช้เป็น “คู่มือเพื่อตรวสอบข้อมูลข่าวสาร…ก่อนที่จะเชื่อ”
และนอกจากนี้ ในเวทีเสวนานี้ทาง “กบ คนเช็กข่าว” จากรายการคนเช็กข่าว ก็ได้ระบุแนะนำไว้ว่า… ในยุคโซเชียลรวดเร็วและรุนแรง การรับข้อมูลที่ถูกต้องเป็นความท้าทายของผู้รับข้อมูลข่าวสาร และยิ่งเป็นกรณีที่มีเรื่องของกระแสชาตินิยมเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยแล้ว กรณีนี้ก็ มักมีนัยยะซ่อนเร้น หรือบางครั้งข้อมูลที่ได้รับมานั้นก็อาจจะไม่ถูกต้อง ยิ่งเป็นกระแสที่ทำให้ประชาชนมีอารมณ์ร่วม ข้อมูลต่าง ๆ ก็อาจจะถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือ เพื่อทำให้เกิดความเข้าใจผิดได้ ดังนั้น ควรต้องใช้วิจารณญาณในการแยกแยะให้มากที่สุด …นี่ก็เป็นอีกส่วนจากคำแนะนำให้ “ประชาชนระวังเป็นเหยื่อ!!”
“สงครามข่าวร้อนแรง”…แต่ไม่เท่านั้น
เพราะ “มีผู้แอบแฝงหวังประโยชน์”…
โดย “พวกนี้แหละยิ่งแสบน่าสาป!!”.
ทีมสกู๊ปเดลินิวส์
