ทำไม่ดี อาจทำให้รัฐบาลพังพาบเอาง่าย ๆ จึงได้เห็นสารพัดมาตรการถูกงัดขึ้นมาจัดการกับค่าไฟ ทั้งยืดหนี้ หาเงินตรงโน้นมาโปะตรงนี้ ปรับแผนต่าง ๆ ชั่วคราว เรียกได้ว่าเป็นโปรไฟไหม้! แทบทั้งนั้น แล้วยังมีคำใหม่ ที่ได้ยินกันมากขึ้น อย่างคำว่า “ค่าชอร์ตฟอล” ที่หลายคนสงสัย มาใช้ลดค่าไฟในงวดเดือน ม.ค.-เม.ย. 67 คืออะไร ทำไมเอามาลดค่าไฟได้งวดเดียว แล้วงวดก่อนหน้าและงวดต่อไปก็ไม่มีอีกแล้วหรือ!
“ชอร์ตฟอล” คืออะไร? ก่อนอื่นต้องเข้าใจตรงกันก่อนว่า “ชอร์ตฟอล” ไม่ใช่ค่าปรับ แต่เป็นเงินที่ผู้ผลิตก๊าซที่ผลิตเพื่อขายในทอดแรกให้กับผู้ซื้อ จ่ายชดเชยให้กับลูกค้าผู้ซื้อก๊าซ ในกรณีที่ไม่สามารถส่งมอบก๊าซได้ตามปริมาณและจำนวนที่ตกลงซื้อกันไว้
ชอร์ตฟอลเกี่ยวกับ บมจ.ปตท. และค่าไฟได้ยังไง ก็ต้องบอกว่า ช่วงปี 65 มีเปลี่ยนผ่านสัมปทานแหล่งก๊าซที่ใหญ่ที่สุดในประเทศคือแหล่งก๊าซเอราวัณ และแหล่งบงกช ซึ่งผู้รับสัมปทานรายเดิม ที่เป็นผู้สำรวจ ขุดเจาะและผลิตก๊าซรายเดิม ไม่ได้รับการพิจารณาให้ดำเนินการต่อ และจากกระบวนการประมูลมีผู้ประกอบการรายใหม่ชนะการประมูลและได้รับสิทธิสัมปทานเพื่อมาดำเนินการต่อจากรายเดิม คือ บริษัท พีทีที อีดี จำกัด บริษัทร่วมทุน ในเครือของ บมจ.ปตท.สำรวจและผลิตปิโตรเลียม (ปตท.สผ.) ซึ่งในขณะนั้นผู้รับสัมปทานรายเดิมเห็นว่า เนื่องจากไม่ได้รับสัมปทานต่อ จึงหยุดการสำรวจและผลิตก๊าซทั้งสองแหล่งและจะด้วยเหตุผลใดก็ตาม ผู้รับสัมปทานรายเดิมเลือกที่จะจ่ายเป็นเงิน “ชอร์ตฟอล” ปริมาณก๊าซที่ส่งมอบตํ่ากว่าข้อตกลงกับผู้ซื้อแทน
ผู้รับสัมปทานขณะนั้นคือ บจ.เชฟรอน สำรวจและผลิตปิโตรเลียม (ประเทศไทย) และผู้ซื้อก๊าซขณะนั้นคือ บมจ.ปตท.ซึ่งอีกฐานะหนึ่งคือผู้จัดหาและค้าส่งก๊าซรับอนุญาตจากคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน (กกพ.) ให้กับรัฐบาลซึ่งได้รับเงิน “ชอร์ตฟอล” ไปเป็นจำนวน 4,300 ล้านบาท
ย้อนไปช่วงวิกฤติการณ์ราคาพลังงานในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา ราคาก๊าซนำเข้าปรับตัวสูงขึ้นและผันผวนมาก ส่งผลกระทบทำให้ค่าไฟเป็นขาขึ้นต่อเนื่องตั้งแต่ปลายปี 64 จนถึงปี 65 และเพื่อดูแลค่าไฟที่แพงขึ้นอย่างต่อเนื่อง กกพ. ได้เข้าไปทบทวนดูองค์ประกอบต้นทุนค่าไฟทุกประเภท และเมื่อต้นปี 65 ก็พบว่าทางผู้จัดหาค้าส่งก๊าซ หรือ บมจ.ปตท.ที่จัดทำประมาณการต้นทุนค่าก๊าซซึ่งเป็นเชื้อเพลิงหลักในการผลิตไฟฟ้ายังมิได้มีการนำเอาเงินชดเชย หรือ “ชอร์ตฟอล” ที่ปตท. ได้รับจากเชฟรอนฯ มาลดทอนตามสัดส่วนมูลค่าก๊าซธรรมชาติมีการส่งมอบตํ่ากว่าข้อตกลงก่อนที่จะมาคำนวณค่าไฟฟ้าในงวดก่อนหน้านี้
ทั้งหมดจึงเป็นที่มาของการที่ กกพ. มองว่าเงิน “ชอร์ตฟอล” ควรจะเป็นส่วนลดที่นำไปทอนออกจากต้นทุนค่าก๊าซที่ใช้ในการผลิตไฟฟ้า และประชาชนผู้ใช้พลังงานควรจะได้รับสิทธินั้นจึงได้มีมติสั่งให้ ปตท. นำมูลค่าเงิน “ชอร์ตฟอล” มาลดต้นทุนการผลิตไฟฟ้าในงวดต่อไป แต่ก็มีการอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าวจนกระทั่ง กกพ. ได้มีมติล่าสุดยกคำร้องอุทธรณ์ และให้ปตท. ไปทบทวนค่าก๊าซใหม่ในค่าไฟฟ้างวดปัจจุบัน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ค่าไฟฟ้าลดลงได้
ดังนั้นเข้าใจเสียใหม่ “ชอร์ตฟอล” ไม่ใช่ค่าปรับตามที่เข้าใจกัน ส่วนจะมีมาลดค่าไฟรอบหน้าอีกหรือไม่ก็ต้องดูผลจากการที่กระทรวงพลังงานขอความร่วมมือ กกพ. ให้เข้าไปดูความถูกต้องในการแจ้งต้นทุนค่าก๊าซในการผลิตไฟฟ้าว่ายังมีที่ยังไม่ได้แจ้งอีกหรือไม่? รอลุ้นละกัน
แต่จนถึงล่าสุด เลขาธิการสำนักงาน กกพ. ยืนยันว่าค่าไฟอีกสองงวดที่เหลือยังไม่มี “ชอร์ตฟอล” มาช่วย แต่จะทำให้ค่าไฟให้เหมาะสมยั่งยืน ตามที่กระทรวงพลังงานบอกอย่างไร ต้องรอลุ้นดู.
