ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เราได้เห็นการเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบายที่น่าจับตามองในประเทศไทย ตั้งแต่การทำให้กัญชาถูกกฎหมาย ไปจนถึงการผลักดันสุราก้าวหน้า กาสิโนถูกกฎหมาย และการพิจารณาบุหรี่ไฟฟ้าถูกกฎหมาย หลายครั้งที่ประเด็นเหล่านี้ถูกนำเสนอในบริบทของ “ศีลธรรม” ทำให้กลายเป็นหัวข้อถกเถียงร้อนแรงในสังคมไทย
ในทางกลับกัน ยุคที่คนรุ่นใหม่มีบทบาทมากขึ้น ประเด็นเหล่านี้กลับได้รับการสนับสนุนจากคนรุ่นใหม่ที่มองว่า การทำให้สิ่งเหล่านี้ถูกกฎหมายจะนำไปสู่การควบคุมที่เหมาะสม และลดปัญหาที่เคยซ่อนอยู่ใต้ดิน จนนำมาสู่เสียงเรียกร้องให้พิจารณาประเด็นเหล่านี้บนฐานของข้อมูล ข้อเท็จจริงและผลประโยชน์ต่อประเทศ สะท้อนความต้องการของสังคมที่เปิดกว้างมากขึ้น
นโยบายเอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์ ซึ่งครอบคลุมการเปิดกาสิโนถูกกฎหมายกำลังได้รับการผลักดันอย่างจริงจัง ล่าสุด กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอี) ร่วมกับกระทรวงมหาดไทย และสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา เตรียมออกกฎหมายรองเพื่อรองรับ พร้อมปรับปรุง พ.ร.บ.การพนัน ให้สอดคล้องกัน
ด้าน พ.ร.บ.สุราชุมชนที่จะเป็นโอกาสของผู้ประกอบการรายย่อยผลิตสุราได้ถูกต้องตามกฎหมาย ก็ได้รับความเห็นชอบจากสภาผู้แทนราษฎรด้วยคะแนนเสียงเอกฉันท์ 415 เสียง
แต่ในเรื่องของบุหรี่ไฟฟ้านั้น แม้จะยังไม่มีข้อสรุปชัดเจน แต่ความเคลื่อนไหวล่าสุดจากคณะกรรมาธิการวิสามัญเพื่อศึกษากฎหมายและมาตรการควบคุมบุหรี่ไฟฟ้า โดย นพ.นิยม วิวรรธนดิฐกุล ประธาน กมธ. วิสามัญฯ เปิดเผยว่าได้เสนอ 3 แนวทางได้แก่ 1.คงมาตรการแบนเช่นในปัจจุบัน แต่ปรับปรุงกฎหมายให้เข้มงวดมากขึ้น 2.อนุญาตให้ยาสูบแบบให้ความร้อน (Heated Tobacco Products) ถูกกฎหมาย แต่ยังแบนบุหรี่ไฟฟ้าประเภทไอระเหย (Vaping) และ 3.ทำให้บุหรี่ไฟฟ้าทุกประเภทซึ่งรวมทั้งบุหรี่ไฟฟ้าแบบไอระเหย และ ยาสูบแบบให้ความร้อน ถูกกฎหมาย โดยมุ่งเน้นการควบคุมอย่างรัดกุม
โดยทางเลือกที่ 3 นั้นได้รับความเห็นชอบจากกรรมาธิการมากที่สุดถึง 21 เสียง จากจำนวนทั้งสิ้น 35 เสียง ซึ่งขณะนี้ รายงานของ กมธ. ได้ถูกนำส่งให้สภาผู้แทนราษฎรแล้ว เพื่อรอบรรจุให้สภาฯ รับทราบ และจะมีการลงมติเฉพาะที่เป็นข้อสังเกตต่าง ๆ ก่อนส่งต่อไปยังคณะรัฐมนตรีเพื่อพิจารณาต่อไป
ประเด็นบุหรี่ไฟฟ้าถูกกฎหมายนั้นมีเสียงคัดค้านจากฝากฝั่งสุขภาพ และมีข้อกังวลเรื่องการแทรกแซงจากอุตสาหกรรมยาสูบ ซึ่ง นพ.นิยม ย้ำถึงการทำงานที่โปร่งใสของ กมธ. ว่า กรรมาธิการทั้ง 35 คน มาจากการแต่งตั้งตามสัดส่วนของพรรคการเมืองในสภาผู้แทนราษฎร มีทั้งผู้ที่เห็นด้วยและผู้ที่เห็นต่างมาร่วมให้ข้อมูล แลกเปลี่ยนความเห็นที่หลากหลาย ทุกมิติ ทั้งเรื่องสุขภาพ เศรษฐกิจ สังคม เยาวชน กฎหมาย ซึ่งเป็นความสวยงามของประชาธิปไตยในรัฐสภา กรณีมีข้อร้องเรียนเกี่ยวกับกรรมาธิการ 2 ท่าน ก็ไม่พบหลักฐานชัดเจน และทั้งสองท่านก็ไม่ได้มีบทบาทโน้มน้าวกรรมาธิการท่านอื่น
ประธาน กมธ. ยังย้ำด้วยว่าการศึกษาครั้งนี้ไม่มีผลประโยชน์หรือการแทรกแซงจากธุรกิจยาสูบ ทุกอย่างทำเพื่อประโยชน์ของประชาชนเป็นหลัก โดยเฉพาะการปกป้องเยาวชนจากการใช้บุหรี่ไฟฟ้า ซึ่งท้ายที่สุดแล้ว ไม่ว่ารัฐบาลจะเลือกแนวทางใดสำหรับการจัดการบุหรี่ไฟฟ้า สิ่งสำคัญคือต้องมีการปรับปรุงกฎหมายให้มีความชัดเจนและครอบคลุม เพื่อป้องกันไม่ให้เยาวชนเข้าถึงบุหรี่ไฟฟ้า และลดผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนในระยะยาว
แม้ว่าแต่ละประเด็น “สูบ-ดื่ม-พนัน” เหล่านี้ จะมีความเกี่ยวข้องกับศีลธรรมและค่านิยมของสังคม แต่การทำให้ผลิตภัณฑ์หรือบริการเหล่านี้ถูกกฎหมายไม่ได้หมายความว่าเรายอมรับพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม แต่คือการนำสิ่งที่อยู่ใต้ดินขึ้นมาสู่แสงสว่าง เพื่อให้สามารถควบคุม จัดระเบียบ และสร้างประโยชน์ต่อส่วนรวมได้อย่างเต็มที่
หากประเทศไทยสามารถก้าวข้ามมายาคติเดิมๆ และมองปัญหาอย่างรอบด้าน เราจะสามารถเลือกเส้นทางที่เหมาะสมและสมดุลทั้งในแง่ศีลธรรม สังคม และเศรษฐกิจ
——————-
คนเถรตรง
