ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร นอกจากเป็นศูนย์ที่ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี เพื่อให้เกษตรกรได้ใช้เมล็ดพันธุ์ที่มีคุณภาพในพื้นที่แล้ว ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชรยังมีภารกิจอื่นๆ ที่ได้รับมอบหมายจากกรมการข้าวเช่น โครงการพัฒนาระบบตลาดภายในสำหรับสินค้าเกษตร ภายใต้โครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่ ที่มีจุดมุ่งหมาย เพื่อส่งเสริมและพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าวให้มีมูลค่าเพิ่มมากยิ่งขึ้นและสามารถแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ รวมถึงการส่งเสริมข้าวตลาดเฉพาะ ที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง หรือข้าวทางการแพทย์ ที่สำคัญยังสร้างรายได้และความมั่นคงให้กับเกษตรกรอาชีพชาวนา
โดยนายสาด ทุกทิวา หัวหน้ากลุ่มถ่ายทอดวิทยาการผลิตเมล็ดพันธุ์ดี และ น.ส.กัญจนา ตรีหนู หัวหน้ากลุ่มพัฒนาธุรกิจเมล็ดพันธุ์ ได้พาเยี่ยมชมการดำเนินงานของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนข้าวเหนียวดำลืมผัว อ.พบพระ จ.ตาก และวิสาหกิจชุมชนแปลงนาสะอาด อ.ไทรงาม จ.กำแพงเพชร
นายสุเนตร แสงท้าว ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนข้าวเหนียวดำลืมผัว อ.พบพระ จ.ตาก ผู้ผลิตข้าวเหนียวดำลืมผัว แปรรูปเป็นข้าวกล้อง ที่ส่งจำหน่ายให้กับห้างใหญ่ระดับประเทศ กล่าวว่า ข้าวเหนียวดำลืมผัวเป็นพันธุ์ข้าวเหนียวดำของจังหวัดตาก ที่ได้จากการคัดเลือกพันธุ์โดยศูนย์วิจัยข้าวพิษณุโลก จะมีเปลือกด้านนอกเป็นสีฟางอมสีน้ำตาลอ่อน เยื่อหุ้มเมล็ดเป็นสีม่วงดำ เมื่อหุงจะมีกลิ่นหอม มีรสชาติอร่อย ออกดอกประมาณกลางเดือนกันยายน และเริ่มเก็บเกี่ยวในช่วงเดือนตุลาคม ลำต้นสูงประมาณ 80-115 เซนติเมตร ให้ผลผลิตเฉลี่ย 190-350 กิโลกรัม/ไร่ ข้าวเหนียวดำ (Black sticky rice) ปลูกในพื้นที่ความสูงจากระดับน้ำทะเล 400-800 เมตร ถือเป็นข้าวที่ถูกลืม เพราะไม่นิยมรับประทานเป็นข้าวหลัก แต่จะนิยมรับประทานในรูปของขนมหวานมากกว่าข้าวอื่นๆ อาทิ ข้าวเหนียวดำกะทิ ข้าวเหนียวดำใส่ถั่วดำ และใช้ทำข้าวหลาม เป็นต้น ทั้งนี้ เมล็ดของข้าวเหนียวลืมผัวมีคุณค่าทางโภชนาการสูง ทั้งสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น แอนโทไซยานิน และแกมมาโอไรซานอล มีกรดไขมันไม่อิ่มตัว เช่น โอเมก้า 3 โอเมก้า 6 และโอเมก้า 9 มีวิตามิน เช่น วิตามิน บี1 และวิตามิน บี2 พร้อมกับมีธาตุอาหารอื่น ๆ เช่น เหล็ก แคลเซียม และแมงกานีส
นางวิทิตตา เพชรมะลิ ภรรยาประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงนาสะอาด อ.ไทรงาม จ.กำแพงเพชร กล่าวว่า กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงนาสะอาด ตั้งอยู่หมู่ที่ 1 บ้านหนองไม้กอง ต.หนองไม้กอง โดยเริ่มก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2557 มีเกษตรกรจำนวน 12 ราย พื้นที่ 200 ไร่ ปลูกข้าวพันธุ์ กข49 กข29 พิษณุโลก 2 และทับทิมชุมแพ ต่อมามีสมาชิกเพิ่มขึ้น จำนวน 42 ราย พื้นที่ 525 ไร่ โดยรวมตัวกันเพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดีเพื่อกระจายในชุมชนและในปี 2560 ปัจจุบัน สมาชิกทุกคนในกลุ่มเป็นผู้ถือหุ้นโดยมีทุนให้กู้ยืมหมุนเวียน และนอกเหนือจากการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดีเพื่อกระจายในชุมชนแล้ว ทางกลุ่มยังมีกลุ่มผู้ผลิตข้าวทับทิมชุมแพ ข้าวมะลินิลสุรินทร์ ข้าวมะลิโกเมนสุรินทร์ ข้าวมะลิดำหนองคาย และข้าวขาวดอกมะลิ105 ไว้เป็นเมล็ดพันธุ์และแปรรูปเพื่อจำหน่าย กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงนาสะอาดผลิตข้าวปลอดภัยเพื่อแปรรูปและจำหน่าย และขอรับรองมาตรฐานการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับข้าว (GAP ข้าว) โดยมีผลิตภัณฑ์จากกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงนาสะอาดมากมายเช่น เครื่องสำอาง เช่น ครีมทาหน้า ครีมกันแดด โลชั่น แซมพู สบู่เหลว สบู่ก้อน สบู่สครับ นำมันรำข้าว การแปรรูปผลิตภัณฑ์จากข้าว เช่น ผงชงข้าวทับทิม แป้งข้าวกล้องข้าวจ้าว เส้นก๋วยเตี๋ยว นมอัดเม็ด นมผงชงดื่ม และน้ำหมักจากข้าวที่นำส่งจำหน่ายทั่วไป เป็นต้น
ด้านนายสันติ ไชยา ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร กล่าวว่า ตามบทบาทภารกิจของกรมการข้าว มีภารกิจในด้านการพัฒนาการประกอบอาชีพทางการเกษตรให้กับพ่อแม่พี่น้องเกษตรกรอาชีพการทำนา ในการที่จะพัฒนาเกษตรกรให้มีความยั่งยืนในอาชีพทำนา เกษตรกรต้องมีใจรักในอาชีพทำนาและรู้จักการเพิ่มมูลค่าสินค้าเพื่อให้มีมูลค่ามากยิ่งขึ้น เช่น การแปรรูปสินค้าข้าวเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ การปลูกข้าวหรือผลิตข้าวที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงเพื่อตอบสนองแก่กลุ่มผู้รักสุขภาพหรือทานข้าวเพื่อเป็นยา เนื่องจากข้าวแต่ละชนิดจะมีสารอาหารต่างกัน
