ตั้งแต่ช่วงต้นเดือน เม.ย.ที่ผ่านมา หน่วยงานรัฐเดินหน้าทยอยตรวจค้นจับกุมบริษัท ผู้ค้าลอตเตอรี่ออนไลน์ หลายแฟลตฟอร์ม ไล่ตั้งแต่ มังกรฟ้า ลอตเตอรี่ สนามบินน้ำ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี รวมถึง สาขาใน จ.เลย, ลอตเตอรี่ออนไลน์ หรือ กองสลากพลัส และ เสือแดง ลอตเตอรี่ ออนไลน์ ฯลฯ

เบื้องต้น ระบุเหตุผลการตรวจค้นจับกุมทำนองว่า กลุ่มบริษัทดังกล่าว ไม่ได้รับการจัดสรรโควตา แต่มีการกว้านซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลจากผู้ได้รับโควตา ผู้ค้ารายย่อย และบุคคลทั่วไป แล้วนำเข้าสู่ระบบแพลตฟอร์มเสนอขาย หรือแทรกแซงกลไกราคา จนเป็นส่วนหนึ่งของต้นตอทำให้ราคาสลากกินแบ่งรัฐบาล มีมูลค่าสูงกว่าที่กฎหมายกำหนด

ช่องโหว่กฎหมาย “สลากฯ ออนไลน์”

“การพยายามแก้ปัญหา ลอตเตอรี่แพง ที่ผ่านมาของ คสช. ยังล้มเหลว ไม่ว่าจะเป็นพิมพ์สลากฯ เพิ่มมากี่หน หรือบอกว่าหักด่าน “5 เสือ” ไปแล้ว แต่ก็ไม่ใช่การแก้ปัญหาที่ตรงจุด” นายธนากร คมกฤส เลขาธิการมูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน ย้ำถึงการแก้ปัญหาที่ผ่านมา ในขณะที่การขายรูปแบบ สลากฯ ออนไลน์ เพิ่งมีมา 1-2ปีกว่า โดยมี เจ้าใหญ่ๆ ที่จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลประมาณ 4-5 ราย ส่วนที่เหลือเป็น ผู้ค้ารายย่อย ที่มีวิธีการขายบนแพลตฟอร์มออนไลน์คล้ายกัน การขายในรูปแบบออนไลน์จึงถือเป็น ช่องโหว่ของกฎหมาย เพราะไม่มีกฎหมายที่ควบคุมเรื่องนี้โดยตรง

นายธนากร เปิดเผยกับ ทีมข่าวเฉพาะกิจเดลินิวส์ ด้วยว่าทั้งที่จริงการขายสลากกินแบ่งรัฐบาลหรือลอตเตอรี่ในรูปแบบออนไลน์ไม่ควรทำได้ตั้งแต่แรก โดยกระทรวงพาณิชย์ ไม่ได้ตรวจสอบการขึ้นทะเบียนการค้า เพียงแต่ผู้จดทะเบียนมายื่นขอเป็นนิติบุคคลที่ต้องการขายสลากฯ ทั้งที่จริงควรมีการตรวจสอบให้รอบคอบ ระหว่างกระทรวงพาณิชย์กับกองสลาก ว่าสามารถจดทะเบียนได้หรือไม่ ปัญหานี้จะไม่เกิดตั้งแต่แรก แต่เมื่อกระทรวงพาณิชย์อนุญาตแล้ว ผู้ประกอบการจึงดำเนินการต่อได้เพราะถือว่ามีสิทธิตามกฎหมาย

ที่ผ่านมาตาม พ.ร.บ.สลากฯ มีการเขียนกรอบการกระทำผิดไว้ค่อนข้างแคบ โดยกำหนดโทษไว้เพียงการขายเกินราคา หรือจำหน่ายในสถานศึกษา และจำหน่ายให้คนที่อายุต่ำกว่า 20 ปี แต่ไม่มีการขยายบทลงโทษไว้ล่วงหน้าให้ทันยุคสมัย ทั้งที่กฎหมายเพิ่งแก้ไขไป จึงค่อนข้างน่าเสียดาย เนื่องจาก พ.ร.บ.สลากฯ มีการแก้ไขใหม่โดยสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) ออกมาเมื่อต้นปี 2562

การขายลอตเตอรี่ผ่านระบบออนไลน์มีการคุยกันมาหลายปี กองสลากมีแผนที่จะสร้างระบบเพื่อจำหน่ายออนไลน์ แต่ด้วยความที่ล่าช้าเลยทำให้เอกชนเริ่มทำระบบการขายลอตเตอรี่ออนไลน์ออกมาก่อน โดยในทางแก้ไข หากกองสลากมีระบบที่ทำออนไลน์และให้เอกชนเข้ามามีส่วนร่วมในการทำด้วย จะเป็นวิธีการแก้ปัญหาที่ทำให้ทุกฝ่ายอยู่ร่วมกันได้

โยงใย “กลุ่มการเมือง” ทำแก้ปัญหายาก

เลขาธิการมูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน กล่าวต่อว่า มองถึงเอกชนที่มีความสามารถรวบรวมลอตเตอรี่ได้หลายล้านใบ ต้องมีเครือข่ายไม่ธรรมดา จึงเป็นที่น่าสงสัยว่า ผู้ประกอบการส่วนใหญ่เป็นคนหนุ่มสาว ไม่มีประวัติการค้าลอตเตอรี่มาก่อนทำไมสามารถมาทำธุรกิจสตาร์ทอัพ ที่รวบรวมลอตเตอรี่ได้งวดละ 2-3 ล้านใบ ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าสงสัยว่าจะมีอะไรอยู่เบื้องหลังหรือไม่

“การที่ภาครัฐยังจัดการเรื่องแก้ปัญหาสลากแพงไม่ได้ จนที่ผ่านมาหลายคนมองว่า สลากกินแบ่งรัฐบาลเป็นสินค้าการเมือง เพราะมีคนที่อยู่ในแวดวงการเมืองเข้ามาหาผลประโยชน์จากธุรกิจนี้กันเยอะมาก แต่ถ้าทำกันแบบตรงไปตรงมา รัฐจะได้ประโยชน์ตรงนี้อย่างเต็มที่ ซึ่งในการขายเกินราคาก็มีกลุ่มผลประโยชน์ขนาดใหญ่เข้ามาเกี่ยวข้อง และมีข้อสันนิษฐานว่ากลุ่มผลประโยชน์นี้ ไม่สามารถอยู่ได้ ถ้าไม่มีความสัมพันธ์กับฝ่ายการเมือง”

การเกี่ยวโยงกับการเมืองทำให้การแก้ปัญหายากขึ้น เพราะเมื่อจะทำการปราบจะมีการออกมาต่อต้าน ไม่ว่าจะนำเรื่องผู้พิการและคนจนมาเป็นข้ออ้าง ดังนั้นการจะแก้ปัญหาที่เห็นผลจริงๆ ต้องแก้ไขด้วยฝ่ายการเมือง โดยมาพร้อมความเด็ดขาดและกล้าหาญของรัฐบาล เพราะถ้ามัวแต่แก้เชิงเทคนิคด้วยสำนักงานของสลากฯ ปัญหาก็ไม่ได้ถูกแก้ไขอย่างตรงจุดเช่นเดียวกับความโปร่งใสของ “กลุ่มที่ได้โควตาสลากฯ” เพราะบางกลุ่มได้โควตามานานจนตอนนี้ก็ไม่ได้เปิดแผงขายสลากฯ เหมือนก่อนแล้ว หรือบางองค์กรการกุศลไม่ได้อยู่ในสภาพที่พร้อมจะขายสลากฯแล้ว เมื่อได้โควตามาก็ต้องนำไปขายต่อให้กับผู้ที่รับซื้ออีกต่อ

แนะรัฐบาลรีเซตระบบโควตาใหม่หมด

นายธนากร กล่าวย้ำด้วยว่า การจะแก้ปัญหาจึงต้องใช้ความกล้าของรัฐบาล เพราะมีทั้งระบบโควตา และกลุ่มผู้ค้าที่กดจอง ซึ่งแต่ละครั้งเมื่อกองสลากไปแก้ปัญหาฝั่งไหนแล้วเสียเปรียบจะมีการต่อต้าน ดังนั้นเลยต้องทำให้ทั้งคนที่ได้โควตา และผู้ค้ารายย่อยที่กดจองอย่างเท่าเทียม จึงควรรีเซตระบบโควตาใหม่ทั้งหมด ให้เป็นระบบการจัดการเดียวกัน ซึ่งระบบโควตาองค์กร หรือโควตาผู้ว่าฯ ควรต้องทบทวนกันว่า ควรเลิกระบบนี้ได้หรือยัง สิ่งนี้จึงต้องใช้อำนาจทางการเมืองในการตัดสินใจ

ที่ผ่านมา แม้ยังไม่มีการขายรูปแบบออนไลน์ ลอตเตอรี่ที่มีอยู่ก็ขายเกินราคาอยู่แล้ว ดังนั้นการแก้ปัญหาในอนาคต กองสลากจะต้องสร้างระบบที่ให้ผู้ค้ารายย่อยมาขายออนไลน์ได้ หรือร่วมมือกับภาคเอกชนในการสร้างระบบการขายออนไลน์ ผ่านการประมูลที่จะมีหลายๆ ตลาดออนไลน์ เชื่อว่าถ้าจะแก้ปัญหาลอตเตอรี่ให้ขายใบละ 80 บาท อย่างได้ผล ก็ต้องไปขายผ่านเครื่องอัตโนมัติ.

ทีมข่าวเฉพาะกิจ : รายงาน