เมื่อวันที่ 5 ส.ค. พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และรมว.กลาโหม โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก ระบุว่า วันนี้มีความยินดีที่เราสามารถสร้างมาตรฐานใหม่ให้บ้านเมือง ในการดูแลพี่น้องประชาชนตัวเล็กๆ ไม่ให้ถูกตีตราว่าเป็น “อาชญากร” เพียงเพราะความผิดพลาดเพียงเล็กน้อยเหมือนในอดีต ที่สำคัญถือว่าเป็นการสร้างความเป็นธรรมและลดความเหลื่อมล้ำในสังคมไทยอีกด้วย โดยการผลักดัน “พระราชบัญญัติว่าด้วยการปรับเป็นพินัย พ.ศ. ….” ที่ยึดหลักสากลในการเคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ได้เป็นผลสำเร็จ และจะมีผลบังคับใช้หลังจากที่ลงประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้ว 240 วัน

กฎหมายการปรับเป็นพินัยนี้ เป็นส่วนหนึ่งของการปฏิรูประบบการกำหนดโทษใหม่ ตามแผนการปฏิรูปประเทศด้านกฎหมาย ซึ่งผมได้มอบหมายให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องไปทำการศึกษากฎหมายของต่างประเทศ เช่น ประเทศเยอรมนี ฝรั่งเศส อิตาลี และโปรตุเกส แล้วนำมาประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับบริบทประเทศไทย อีกทั้งเพื่อให้เกิดความรอบคอบ จึงได้จัดให้มีการรับฟังความคิดเห็น และการสัมมนารับข้อสังเกต จากหน่วยงานของรัฐ ประชาชน นักเรียน นักศึกษา และผู้ที่เกี่ยวข้องอย่างกว้างขวางอีกด้วย

ทั้งนี้ สิ่งที่เป็นหัวใจของกฎหมายนี้ ที่ถือว่าเป็นการรักษาความเป็นธรรม และเคารพศักดิ์ความเป็นมนุษย์ของทุกคนบนผืนแผ่นดินไทย อย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน ก็คือ การเปลี่ยนการลงโทษ จากการทำผิดทางอาญาที่ไม่รุนแรง ไม่มีโทษถึงจำคุก (ดูกรณีตัวอย่างได้จากท้ายโพสต์นี้ครับ) ให้เป็น “โทษปรับทางพินัย” ซึ่งเป็นผลดีหลายประการ เช่น

1. ไม่ถูกบันทึกประวัติอาชญากรรม ไม่ต้องพิมพ์ลายนิ้วมือให้เสียประวัติ เสียชื่อเสียง กระทบต่อหน้าที่การงาน

2. รับโทษปรับอย่างเดียว โดยไม่มีการกักขังระหว่างพิจารณาคดี ไม่ต้องเป็นภาระในการประกันตัว

3. ค่าปรับสามารถผ่อนชำระได้ หรือเลือกทำงานบริการสังคมแทนก็ได้

4. ศาลอาจพิจารณาลดค่าปรับ หรือเพียงตักเตือนโดยไม่ต้องปรับได้ หากเป็นการทำผิดเพราะความยากจน โดยศาลจะคำนึงถึงพฤติกรรมการกระทำผิดและสถานะทางเศรษฐกิจด้วยเสมอ

ยิ่งกว่านั้น ในภาพรวมของกระบวนการยุติธรรมแล้ว ก็จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการบังคับใช้กฎหมายของประเทศ แก้ปัญหาคดีล้นศาล เพราะคดีเล็กน้อยที่ปรับเป็นพินัยแล้ว ก็จะลดภาระในกระบวนการยุติธรรม สามารถใช้เวลากับคดีใหญ่ๆ สำคัญกว่าได้มากขึ้น ก็จะเป็นการขจัดวาทกรรมที่ว่า “ความยุติธรรมที่ล่าช้า คือความไม่ยุติธรรม” ในทางอ้อมได้อีกด้วย

“ผมเชื่อว่ากฎหมายฉบับนี้ นับเป็นก้าวสำคัญของการปฏิรูปด้านกฎหมายของประเทศ ที่สะท้อนความร่วมมือในการทำงานร่วมกันของรัฐบาลและรัฐสภา ที่มุ่งแก้ไขปัญหาพื้นฐานของพี่น้องประชาชน ให้ได้รับความเป็นธรรมสูงสุด และสร้างความเสมอภาคให้เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรมในสังคมไทย ด้วยการชำระสะสางกฎหมายไม่ให้เป็นอุปสรรคในการใช้ชีวิตและการทำมาหากินของประชาชนชาวไทยครับ” พล.อ.ประยุทธ์ ระบุ